Yeşil kartlıların borcu 7 Milyonu aştı

SAYIŞTAY’ın 2018  raporu yayımlandı. 5510 sayılı Kanun’un 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında tescili yapılan sigortalıların (eski yeşil kartlılar) Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca ödenmesi gereken genel sağlık sigortası primlerinden 7.055.975.511,60 TL tutarındaki kısmının kurumlar arasında mutabakat sağlanamadığından süresi içerisinde tahsil edilemediği görülmüştür.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendinde; (a) ve (b) bentlerine göre sigortalı sayılmayanlardan harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar ile gelir tespiti yapılmaksızın genel sağlık sigortalılığı ya da bakmakla yükümlü olduğu kişi bulunmayan Türk vatandaşlarından 18 yaşını doldurmamış çocukların genel sağlık sigortalısı sayılacağı hükme bağlanmıştır.

Aynı Kanun’un 87’nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde; 60’ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde sayılan kişiler için primi yılı merkezî yönetim bütçesinden karşılanmak üzere ilgili kamu idarelerinin prim ödeme yükümlüsü olduğu;

88’inci maddesinde ise; 87’nci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen yükümlülerin, her aya ait primleri ilgili ayı takip eden ayın sonuna kadar Kuruma ödeyecekleri hüküm altına alınmıştır.

Buna göre; yapılan inceleme ve araştırma sonucunda tespit edilen aile içinde kişi başına düşen gelirin aylık tutarı, prime esas kazanç alt sınırının üçte birinden az olanlardan, gelir tespitine esas alınan aile bireylerinden genel sağlık sigortalısı veya bunların bakmakla yükümlü olduğu kişi durumunda olmayanların tamamı, 5510 sayılı Kanun’un 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendine göre genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilir ve bunların genel sağlık sigortası primleri, SGK tarafından Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından tahsil edilir.

SGK’dan alınan veriye göre; 31.12.2018 tarihi itibariyle Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından olan GSS primi alacaklarına ilişkin tahakkuk ve tahsilatların ayrıntısı aşağıdaki tabloda gösterildiği şekildedir:

Tablo 6: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından Olan GSS Primi Alacakları

Tabloda da görüleceği üzere; 5510 sayılı Kanun’un 60/1(c-1) maddesi kapsamındaki sigortalılara ilişkin olarak Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı adına tahakkuk eden ve “120.02.20.01.13 GSS Primleri (5510/60)” hesabına kaydedilen tutarlardan 2015 yılı içerisinde 416.630.391,49 TL, 2016 yılı içerisinde 1.848.902.073,76 TL, 2017 yılı içerisinde 2.199.673.856,68 TL, 2018 yılı içerisinde 2.590.769.189,67 TL olmak üzere toplam 7.055.975.511,60 TL tutarındaki GSS primi alacağı henüz tahsil edilememiştir. Bu durum, 5510 sayılı Kanun’un 60/1(c-1) maddesine göre genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilecek kişilerin belirlenmesi (gelir testi yapılacak hane ve aileden ne anlaşılması gerektiği konusunda uygulama birliği sağlanamaması) ile genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilerek primleri Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca ödenen kişilerin sigortalılık statülerinde meydana gelen değişiklikler nedeniyle genel sağlık sigortası primlerinin tahakkuk ve tahsil sürecinde ortaya çıkan sorunlardan kaynaklanmaktadır.

GSS primi alacaklarının tahakkuk ve tahsilinde etkinliğin sağlanması açısından,

• 5510 sayılı Kanun’un 60/1(c-1) maddesi kapsamında genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilecek kişilerin tespit edilmesi bakımından gelir testi yapılacak hane ve aileden ne anlaşılması gerektiği konusunda SGK ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı arasındaki uygulama farklılıklarının giderilmesini sağlayacak düzenlemelerin yapılması,
• 5510 sayılı Kanun’un 60/1(c-1) maddesine göre genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilenlerden işe başlama, evlenme ve benzeri nedenlerle sigortalılık statülerinde değişiklik meydana gelenlerin durumlarının ödemede hata ve gecikmeye mahal vermeyecek şekilde bildirimine yönelik olarak SGK ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı arasında veri paylaşımının sağlanması,
• SGK ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı arasında ortaya çıkan tereddütlü hususlar ortadan kaldırıldıktan sonra Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı adına tahakkuk eden GSS primlerinin tahsili için gerekli girişimlerde bulunulması gerekir.

SGK cevabında; özetle, Bakanlık ile yapılan çalışmalar sonucunda sorunun çözümüne yönelik olarak aile tanımındaki farklılığı gidermek üzere yönetmelik değişikliği çalışmalarında son aşamaya gelindiği, sorunun veri paylaşımından kaynaklanmadığı, 05.06.2017 tarih ve 3046627 sayılı, 26.10.2018 tarih ve 14367952 sayılı ve 19.04.2018 tarih ve 3147162 sayılı yazılar ile Bakanlıktan alacakların talep edildiği, ancak bugüne kadar kesinti yapılmış prim borçlarına ilişkin herhangi bir ödeme gerçekleşmediği, ifade edilmiştir.

SAYIŞTAY Sonuç olarak “Kurum tarafından tahsil edilmesi gereken alacaklar ile ilgili olarak, tabi olunan mevzuat hükümlerine göre Kurumca yapılması gereken tüm iş ve işlemlerin gerçekleştirildiği anlaşılmış olmakla birlikte, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının Kuruma olan borçlarının ödenmesinin sağlanması bakımından, Bakanlık nezdinde girişimde bulunulması gerekmektedir.”  neticesine varmıştır.