Yeni Türk Ticaret Yasası bazı hükümleri hariç 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek. Söz konusu yasa, ülkemiz ticari hayatı için önemli bir değişim sürecini başlatacak olması yanında, özellikle yönetim ve denetim alanlarında ciddi sonuçlar doğurabilecek düzenlemeleri içermektedir. Bu bağlamda da;
* Kurumsal oluşumlarda ortaklar ile yönetim kurulu üyeleri ve yakınlarının kuruma borçlanmalarının yasaklanması gibi yeni müesseseler getirilmektedir.
Borçlanma yasağına ilişkin düzenlemeler ile sermaye taahhüdü dahil, birçok iş ve işlemlerde ortaklarca şirket kasasının kullanımı, kişisel harcamaların bu şirket kasasından yapılması ve şirketten para çekilmesi yasaklanmaktadır. Bu işlemlerin gerçekleştirilmesi cezai yaptırıma bağlanmıştır. (Türk Ticaret Yasası Madde: 358, 395 ve 562)
* İşletmelere, ticari defterlerini tutarken ve finansal tablolarını düzenlerken Türkiye Finansal Raporlama Standartları’na (TMS/TFRS) uymak ve uygulamak zorunluluğu getirilmektedir.
Gerçek ve tüzel kişiler gerek ticari defterlerini tutarken gerekse bireysel ve konsolide finansal raporlarını düzenlerken Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS) ve standart yorumlarına (TFRSY) uymak ve uygulamak zorunda olacaklar.
* İşletmeler 1 Ocak 2013 tarihli açılış bilânçolarını yeni Türk Ticaret Yasası’na göre düzenlemek zorundadır.
Tacirler bu bağlamda 31 Aralık 2012 tarihinde hazırlayacakları bilânçolarını, TMS/TFRS’ye göre düzeltmek ve düzeltilmiş bilânçolarını 1 Ocak 2013 tarihinde açılış bilançosu olarak ticari defterlerine ve finansal tablolarına geçirmek zorundadırlar.
* Bağımsız denetim konusunda önemli düzenlemeler yürürlüğe girecek.
“Denetçilik (murakıplık) organı” zorunlu olmaktan çıkarılmıştır. Yeni sistemde anonim ortaklıkların finansal denetimi, dış denetçiler tarafından gerçekleştirilecek. Denetimden geçmemiş finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu düzenlenmemiş sayılacak.
Türk Ticaret Yasası’nın yürürlüğe girişini izleyen yılsonu ve dolayısıyla 1 Ocak 2013 tarihli açılış bilânçosunun düzenlenebilmesi için 6111 sayılı yasa ile ihdas edilen stok affı ve kayıt düzeltme hükümlerinden yararlanmak mükellefler açısından ayrı bir önem arz etmektedir. Çünkü 6111 sayılı yasanın stok affı ile ilgili emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar ile kasa mevcudu ve ortaklar cari hesabının (ortaklardan net alacaklar) düzeltilmesi ve yasal kayıtların gerçek duruma uygun hale getirilmesi;
* Bağımsız denetim,
* Ortaklarla olan alacak-borç ilişkisi ile düzenlenecek açılış bilânçoları,
* İşletmelerin TMS/TRFS’ye göre finansal raporlarının düzenlenmesi açısından mükellefler için önemli bir fırsat olarak kabul edilmelidir.
Bir başka anlatımla yasal kayıtların fiili duruma uygun hale getirilmesi yeni Türk Ticaret Yasası’na uyum açısından önemli bir başlangıç olmaktadır.
6111 sayılı yasa kapsamında;
* Faturasız satın alınan malların kayda alınması,
* Faturasız satılan malların kayda alınması,
* Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan kasa mevcudu ve ortaklar cari hesabının (ortaklardan net alacaklar) düzeltilmesi mümkün olabilecek.
Faturasız mal alım-satımı ile ilgili düzeltme işlemlerinden bütün gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri yararlanabilmektedir. Serbest meslek erbabı, ferdi ticari işletmeler, adi ortaklıklar, kollektif şirketler, adi komandit şirketler ile sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu müesseseleri, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıkları 6111 sayılı yasanın ilgili hükümlerinden yararlanma hakkına sahiptir.
Kasa hesabının düzeltilmesi uygulamasından ise sadece bilânço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri yararlanabilmektedir.
Sözü edilen yasa hükümlerinden yararlanabilmek için tanınan başvuru süresi 30 Haziran 2011 tarihinde sona ermektedir.
Stok affı olanaklarından Özel Tüketim Vergisi’ne tabi olan malların beyanından yararlanmak isteyen mükellefler, bu malların beyan tarihindeki miktarı ve emsal bedeli üzerinden geçerli olan Özel Tüketim Vergisi’ni 6111 sayılı yasa uygulaması ile ilgili Genel Tebliğ ekindeki (EK-21) numaralı beyanname ile kağıt ortamında 30 Haziran 2011 tarihine kadar (bu tarih dahil) beyan edecek ve özel tüketim vergisini de bu tarihe kadar ödeyecekler.
Bu nedenle 30 Haziran 2011 Perşembe günü akşamı sona erecek olan başvuru hakkının kullanım açısından son güne bırakılmaması mükelleflerin lehine olacak.
Veysi SEVİĞ/İTO GAZETESİ/24.6.2011