I.GİRİŞ:ülkemizde iş sağlığı ve güvenliği koşullarını düzenleyen müstakil İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu; 30.06.2012 tarihli ve 28339 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu; bu alanda Avrupa Birliğinin 1989 yılında kabul ettiği 89/391/EEC sayılı çerçeve Direktifi ile; gerek kapsam (tüm çalışanları içerecek şekilde) ve istisnalar gerekse sürekli iyileştirme ve önleyici yaklaşımın benimsenmesi anlamında uyumludur.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu yayımlanmadan önce, ülkemizde iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin hükümler 4857 sayılı İş Kanunu kapsamı ile sınırlı olup çalışanların tümünü ve tüm ekonomik faaliyet kollarını kapsamamaktaydı. Bu nedenle, 4857 sayılı Kanun kapsamında çıkarılan ve yürürlükte bulunan alt düzenlemelerin de kapsamı halen bu Kanun ile sınırlıdır. Bu nedenle alt düzenlemelerin kapsamlarının da 6331 sayılı Kanun uyarınca yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.
II.KADIN İŞÇİ ÇALIŞTIRMA USUL VE ESASLARI
6331 sayılı Kanunun yayımlanması ile İş Kanununun 85 inci maddesine göre çıkarılan Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliğinin dayanağı kalmamıştır. Bu yönetmelikte, ağır ve tehlikeli işler kapsamında değerlendirilen işlerden hangilerinde kadınların çalıştırılabileceği gibi hükümler bulunmaktadır. Yeni yaklaşımda ise bu tip kriterler belirlemekten ziyade hekim raporu ile işe uygunluğun gösterilmesi yeterli olmaktadır. Bu durum da Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmeliğin güncellenmesini zorunlu kılmaktadır. Ayrıca, kadın çalışanların gece postalarında çalıştırılabilmeleri için işe başlamadan önce alınması gereken sağlık raporlarının hangi birimlerden alınacağı ile ilgili hüküm de 6331 sayılı Kanun uyarınca yeniden düzenlenmelidir.
Bunların yanı sıra, 6331 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde, işverenin bir genel yükümlülüğü olarak işyerinde risk değerlendirmesi yapacağı veya yaptıracağı hükmünün yanı sıra bu yükümlülüğü yerine getirirken; genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumunu da göz önünde bulunduracağı belirtilmektedir. İşverenin bu yükümlülüğünü yerine getirirken kadın çalışanlar ile ilgili göz önünde bulunduracağı özel hususları da içerecek şekilde, aynı Kanunun 30 uncu maddesi 1 inci fıkrası (a) bendinde, Bakanlığımızca, özel politika gerektiren grupların çalıştırılması, işin özelliğine göre gece çalışmaları ve postalar hâlinde çalışmalar ile ilgili bir yönetmelik çıkarılacağı hüküm altına alınmıştır.
ÇALIŞTIRMA ESASLARI
a)Kadın çalışanlar her ne şekilde olursa olsun gece postasında yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamayacaktır.
b) Belediye sınırları dışındaki her türlü işyeri işverenleri ile belediye sınırları içinde olmakla beraber, posta değişim saatlerinde toplu taşıma araçları ile gidip gelme zorluğu bulunan işyeri işverenleri, gece postalarında çalıştıracakları kadın çalışanları, sağlayacakları uygun araçlarla ikametgâhlarına en yakın merkezden, işyerine götürüp getirmekle yükümlüdür.
c) Kadın çalışanların gece postalarında çalıştırılabilmeleri için, işe başlamadan önce, gece postalarında çalıştırılmalarında sakınca olmadığına ilişkin sağlık raporu; işyeri sağlık ve güvenlik biriminde veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde görevli olan işyeri hekiminden veya işyeri sağlık ve güvenlik birimi kurma yükümlülüğü bulunmayan işyerleri için görevli işyeri hekiminden alınır. Ayrıca işveren, işin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre ilgili yönetmeliklerde Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır.
d) Kadın çalışanın kocası da işin postalar halinde yürütüldüğü aynı veya ayrı bir işyerinde çalışıyor ise, kadın çalışanın isteği üzerine, gece çalıştırılması, kocasının çalıştığı gece postasına rastlamayacak şekilde düzenlenmesi gerekir. Aynı işyerinde çalışan eşlerin aynı gece postasında çalışma istekleri, işverence, olanak dahilinde karşılanır.
e)Gece postalarında kadın çalışan çalıştırmak isteyen işverenler, gece çalıştırılacak kadın çalışanların isim listelerini, iş müfettişlerince yapılan denetimlerde gösterilmek üzere işyerinde saklanması gerekir.