Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan ‘Mükelleflerin izahat taleplerinin cevaplandırılmasına dair yönetmelik’in amacı, mükelleflerin ve vergi sorumlularının vergi durumları ve vergi uygulaması bakımından müphem ve tereddüdü mucip gördükleri hususlar hakkında yazı ile isteyebilecekleri izahatın özelge tayin edilmek veya sirküler yayımlamak suretiyle cevaplanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Özelge, mükelleflerin Gelir ve Kurumlar Vergisi bakımından sürekli mükellefiyetlerinin bulunduğu vergi dairesi başkanlıkları ile vergi dairesi başkanlığı bulunmayan illerde defterdarlıktan talep edilebilecektir.
Diğer mükellef veya vergi sorumluları özelge talepleri için, ikametgâh veya kanuni merkezlerinin bulunduğu vergi dairesi başkanlıkları ile vergi dairesi başkanlığı bulunmayan illerde defterdarlıklara; ikametgâhı veya kanuni merkezi bulunmayanlar ise Ankara, İstanbul ve İzmir Vergi Dairesi başkanlıklarından herhangi birine başvurabilecektir. Özelge istemleri, Maliye Bakanlığı internet sitesinde bir örneği yer alan ‘özelge talep formu’ kullanılmak suretiyle yapılabilecektir. Bu bağlamda form kullanılmaksızın yapılacak olan özelge istemleri kabul edilmeyecektir. Ancak özelge istemleri, mükellefler ile vergi sorumluları, bunların mirasçıları, yetki belgesine sahip yasal temsilcileri veya vekilleri tarafından yapılacaktır. Yönetmelikle yapılan düzenleme gereği “Odalar ve birlikler gibi mesleki kuruluşlar, kendi mükellefiyetleri ile ilgili olanlar hariç olmak üzere, üyelerine ilan etmek amacıyla özelge isteminde bulunamayacaklardır. Buna karşılık söz konusu kuruluşlar Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan, vergilendirme ile ilgili konularda özelge niteliğinde olmayan görüş isteyebileceklerdir.” Vergi uygulamaları açısından özelge; mükelleflerin ve vergi sorumlularının vergi durumları ve vergi uygulaması bakımından kendilerince açık olmayan ve tereddüt ettikleri konular hakkında yazılı olarak açıklama isteminde bulunmaları üzerine yetkili makamlarca verilen yazılı görüş olarak tanımlanmaktadır. Bu bağlamda ‘sirküler’ ise vergi durumları ve vergi uygulaması bakımından açık olmayan ve tereddüt edilen konular hakkında aynı durumda olan tüm mükellef ve vergi sorumluları için uygulamaya yön vermek ve açıklık getirmek üzere Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan görüş olarak kabul edilmektedir.
Mükelleflerin aşağıdaki başvuruları özelge kapsamında değerlendirilmeyecektir.
* Başkalarının vergi durumları hakkında bilgi ve izahat istemleri
* Yargıya intikal etmiş olaylara ilişkin izahat istemleri
* Hakkında vergi incelemesi yapılmakta olan mükellefler veya vergi sorumluları tarafından incelemeye konu olan işlemlerle ilgili izahat istemleri
* Somut bir olaya dayanmayan, teorik hususlara ilişkin bilgi ve izahat istemleri
* Mücbir sebep hali ilanı, vergi borçlarının terkini, belge düzenine ilişkin yetkilerin kullanılması gibi yasalarla uygulamanın tespitine dair Maliye Bakanlığı’na yetki verilen konulara ilişkin istemler
* Mükelleflerin ve vergi sorumlularının vergi uygulamaları ile ilgili işlemlerinin gerçekleşmesinden sonra yaptıkları başvuruları ile Vergi Usul Yasası’nın 122’nci maddesine göre vergi hataları ile ilgili yapılan düzeltme istemleri ve aynı yasanın 124’üncü maddesine göre Maliye Bakanlığı tarafından incelenecek olan şikâyet yoluyla başvurular
* Sözlü veya yazılı olarak veya internet aracılığıyla, dilekçe hakkının kullanılmasına dair yasa ve bilgi edinme hakkı yasası uyarınca yapılan talepler
yukarıda da belirtildiği üzere özelge isteminin konusu olamayacaktır.
Vergi dairesi başkanlıkları ile vergi dairesi başkanlığı bulunmayan illerde defterdarlıklar özelge istemlerini öncelikle mevcut mevzuat çerçevesinde değerlendireceklerdir. İstenen bilginin özelge kapsamında değerlendirilemeyeceği anlaşılırsa bu takdirde bu durum başvuru sahibine yazılı ve gerekçeli olarak bildirilecektir.
Diğer yandan yukarıda belirtilen merciler (yetkili makamlar) konu, kapsam ve ilgili olduğu mevzuat bakımından ilk defa özelge talep edilen hususlara ilişkin özelge taslağı hazırlayarak, gelir idaresi başkanına gönderilecek ve bu taslak gelir idaresi başkanlığı bünyesinde Vergi Usul Yasası’nın 413’üncü maddesi gereği olarak teşekkül ettirilecek komisyonun onayından sonra özelge tayin edilecektir.
Söz konusu komisyon tarafından onaylanmış özelgeler emsal teşkil etmek üzere ‘özelge otomasyon sistemi’nde bu amaçla hazırlanan emsal özelge için oluşturulacak bilgi havuzuna konulacaktır.
Vergi dairesi başkanlıkları ile vergi dairesi başkanlığı bulunmayan illerde defterdarlıklar, komisyonda oluşturulmuş sirküler veya özelgelerle konu, kapsam ve ilgili olduğu mevzuat bakımından tamamen aynı mahiyette olan hallerde özelge isteminde bulunulursa, komisyon tarafından oluşturulan sirküler veya emsal özelge havuzunda yer alan özelge, uygun olmak şartıyla verilebilecektir.
Kaynak:Veysi SEVİĞ/Referans/25.09.10