Mayıs ayında 2 ulusal bayram ve genel tatil günü olunca, bu hafta resmi tatil çalışmasını ele almak istedik. 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda Ulusal Bayram ve Genel Tatil günleri belirtilmiştir. Bir takvim yılı içerisinde toplam 14.5 gün ulusal bayram ve genel tatil günü bulunmaktadır.
Buna göre ulusal bayram ve genel tatiller aşağıdaki gibidir.
Ulusal bayram
29 Ekim günü ulusal bayramdır. Bayram 28 Ekim günü saat 13.00′ten itibaren başlar ve 29 Ekim günü devam eder. (1.5 gün)
Aşağıda sayılan resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü ve 1 Mayıs günü genel tatil günleridir.
Genel tatiller
A) Resmi bayram günleri
23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı (1 gün).
19 Mayıs günü Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı (1 gün).
30 Ağustos günü Zafer Bayramı (1 gün).
B) Dini bayramlar
Ramazan Bayramı; Arefe günü saat 13.00′ten itibaren (3.5 gün)
Kurban Bayramı; Arefe günü saat 13.00′ten itibaren (4.5 gün)
C) 1 Ocak günü yılbaşı tatili (1 gün).
1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü (1 gün).
4857 sayılı İş Kanunu’nun 44′üncü maddesine göre, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılabilecektir. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir. Toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmelerine hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatillerde işçilere tanınan haklara, ücretli izinlere ve yüzde usulü ile çalışan işçilerin bu Kanunla tanınan haklarına aykırı hükümler konulamaz.
Bu hususlarda işçilere daha elverişli hak ve menfaatler sağlayan kanun, toplu iş sözleşmesi, iş sözleşmesi veya gelenekten doğan kazanılmış haklar saklıdır.
4857 sayılı Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa iş sözleşmesinde, toplu iş sözleşmesinde veya işyeri uygulaması ile aksi bulunmaması halinde ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenecektir.
Parça başına, akort, götürü veya yüzde usulü ile çalışan işçilerin tatil günü ücreti, ödeme döneminde kazandığı ücretin aynı süre içinde çalıştığı günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır. (49 Mad.) Bu şekilde hesaplanan ücret, ulusal bayram veya genel tatil günlerinde çalışan işçiye ödenecektir.
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan personele müteakip günlerde izin kullandırılarak ilave ücret ödenmemesi mümkün değildir. Bu tür uygulamalar kanuna aykırıdır. Ulusal bayram ve genel tatil çalışması fazla çalışma olmayıp bu çalışmaların denkleştirilmesi veya serbest zaman kullandırılması mümkün değildir.
Diğer bir tereddütlü husus ulusal bayram ve genel tatil gününün ne zaman başladığı konusundadır. Özellikle postalar (vardiya) halinde çalışma düzeninde saat esası dikkate alınarak çözüme gidilmesi gerekir. Kurban Bayramı’nda Arefe günü 08.00-16.00 vardiyasında çalışan işçilerin saat 13.00 den sonra çalışmaları genel tatile rastladığından 13.00-16.00 arası süreler için genel tatil ücretinin ödenmesi gerekmektedir.
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan işçilere ilave bir yevmiye ücreti ödemeyen işverenlere idari para cezası uygulanacağına yönelik İş Kanunu’nda açık bir hüküm yoktur. Ancak bu konuda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Müfettişleri ücret ile bu kanundan doğan veya TİS’den yada iş sözleşmesinden doğan ücreti kasten ödememek veya eksik ödeme gerekçesi ile İş Kanunun 32′nci maddesine muhalefetten aynı kanunun 102/a maddesi gereğince 2012 yılı için bu durumdaki her işçi ve her ay için 125.00 TL idari para cezası verilmektedir.
Ücret hesap pusulasında eğer 1 Mayıs ve 19 Mayıs tarihlerinde işçi çalışsa da, çalışmasa da aşağıdaki tahakkuk sıralamasına göre ücret tahakkuku yapmalısınız:
a) Normal ücret hak edişinin tahakkuku:
– Normal çalışma 24 gün …
– Hafta tatili 4 gün.
– Genel tatil 2 gün. (Bu çalışılmadan hak edilen 1 Mayıs ve 19 Mayıs genel tatil ücretidir).
b) Ayrıca işçi 1 Mayıs ve 19 Mayıs günlerinde tatil yapmayarak çalışmış ise bu durumda normal ücretine ilave olarak bu iki gün için 2 günlük daha ücret ödenecektir. Bu durumda ücret hesap pusulası
– Normal çalışma 24 gün …
– Hafta tatili 4 gün.
– Genel tatil 2 gün.
– Genel tatil çalışması 2 gün olacaktır. Örneğin aylık 1500 TL brüt ücretle çalışan (günlük ücreti 50 TL/Brüt olan) bir kişiye 1 Mayıs ve 19 Mayıs günlerinde tatil yapmayarak çalışmış ise bir aylık çalışması karşılığında 1500 TL ve 1 Mayıs ve 19 Mayıs günleri çalışması için de 2 X 50TL=100 TL olmak üzere toplam 1.600 TL ödenecektir.
KAYNAK: İBRAHİM IŞIKLI / DÜNYA/02.05.2012