Türkiye ekonomisi 2010 yılında beklentilerin üzerinde olumlu bir performans gösterdi. Kamu mali göstergeleri, sağlam finansal kurumlar ve hızlı ekonomik büyüme yurt içinde tüketicilerin ve reel kesimin güvenini pekiştirirken, yabancıların da Türkiye’ye ilgisini artırdı. 2011 yılı için de Türkiye ekonomisine ilişkin temkinli iyimser beklentilere sahibiz. Temkinli olmamızın kaynağı yurt dışındaki gelişme beklentileri, iyimser olmamızın kaynağı ise ekonomide olası risklerin önceden görülerek yönetilebilir hale getirilmesidir.
2011 yılında temkinli olmamızı gerektiren ve yıl boyunca izlenecek riskler daha çok yurt dışı kaynaklıdır.
ABD’nin parasal genişleme politikası ve etkileri
ABD’nin aldığı parasal genişleme önlemlerinin etkileri, 2011 yılı ortalarına kadar ölçülecek. Eğer ABD ekonomisi halen kalıcı bir büyüme sürecine girememişse ilave parasal genişleme önlemleri kaçınılmaz olacak. Böyle olursa bu hem dünya ekonomisindeki büyümeyi aşağı çekecek hem de dolar yeniden zayıflayacak. Aksine eğer önlemler ile birlikte ABD’de kalıcı büyüme sağlanırsa bu dünya ekonomisine ilişkin beklentileri iyileştirecek, yılın ikinci yarısında ABD’nin faiz artışı konuşulmaya başlanacak ve bu da doları güçlendirecek. Dünya ve Türkiye ekonomisindeki normalleşme açısından ABD’deki parasal önlemlerin kalıcı ekonomik büyümeyi sağlaması olumlu senaryo olacak.
Avrupa’da borç sorunu
2011 yılının genelinde Avrupa ülkelerinin borç sorunu hem dünya ekonomisi hem de Türkiye için risk kaynağı olmayı sürdürecek. Ülkelerin alacakları mali önlemler ile birlikte kamu kesimlerinin piyasalardan makul koşullarla borçlanmaları iyimser ve arzu edilen senaryodur. Buna geçene kadar Avrupa Merkez Bankası piyasalara ilave likidite sağlamaya devam edecek. Avrupa’da Yunanistan ve İrlanda’ya ilave olarak yeni ülkelerin eklenmesi ve onların da borçlarını ödeyememesi ve yardıma muhtaç hale gelmeleri ise olumsuz senaryo olacak. Avrupa halen yeterince şeffaf olmadığı için hangi senaryonun gerçekleşeceği belli değil. Borç sorununun çözümü ve piyasalardan yeniden makul koşullarda borçlanma, dünya ve Türkiye ekonomisi için olumlu senaryo olacak.
Yurt dışı kaynaklı bu iki önemli risk dışarıda bırakıldığında, içeride mevcut olası riskler önceden görülmüş ve Merkez Bankası cari açık ve finansal istikrar risklerine karşı gerekli önlemleri almıştır. 2011 yılında Türkiye ekonomisindeki gelişmeleri büyük ölçüde bu önlemlerin etkileri ve Merkez Bankası’nın izleyeceği politikalar belirleyecek.
Ekonomi soğursa cari açık riski kontrol edilir
Cari açık ve onun yol açacağı finansal istikrarsızlık riskine karşı alınan mevcut parasal önlemlerin etkileri ekonomiyi şekillendirecek. Merkez Bankası, kredi genişlemesinin yavaşlaması ve onun iç tüketim ve ithalatı sınırlaması yolu ile cari açığın genişlemesini durdurmayı hedeflemektedir. Mevcut önlemler yeterli olmazsa Merkez Bankası önlemlerini genişletecek ve şiddetini artıracak. Burada olumlu senaryo, Merkez Bankası’nın aldığı önlemlerle birlikte iç talebin yavaşlaması ve cari açığın sınırlandırılmasıdır. Bunun sonucu, doğal olarak geçen yıla göre daha yavaş bir ekonomik büyüme olacak.
Kredi notu artışı sermaye girişi ve TL’nin değeri
2011 yılında cari açık riskini de kontrolü altına almış ve bunun yanında kamu mali disiplinini sürdüren ve yüzde 4-5 arasında bir büyüme ortaya koyan Türkiye’nin kredi notu kaçınılmaz olarak artacak. Bunun sonucu, Türkiye’ye sermaye girişi de genişleyecek. Ancak alınan önlemlerin de etkisi ile birlikte muhtemelen sermaye girişi sabit getirili araçlarda (faizli) daha uzun vadeye yayılacak. 2011 yılında Hazine’nin borçlanma ihtiyacının azaldığı görülmektedir. Hazine muhtemelen uzun vadelerde borçlanacak. Uzun vadeli sermaye girişi ile birlikte finansal istikrarsızlık riski de azalacak ve Türkiye büyümesini daha sağlıklı finanse eder hale gelecek.
Enflasyon oyunu bozar mı?
2011 yılında Türkiye ekonomisi için olumlu beklentiler önünde önemli bir risk, dış ve iç etkiler ile birlikte enflasyonun artış eğilimine girmesi ve Merkez Bankası’nın bu nedenle faiz artışına ve ilave parasal sıkılaştırmaya gitmesidir. Yılın ikinci yarısında özellikle enflasyon artışı ABD’deki faiz artışı beklentileri ile birleşirse o zaman sıkılaştırma ve ekonomideki yavaşlama daha kuvvetli olabilecek.
* * *
Son söz
2009 yılı kötü bir yıl olacaktı ve oldu. 2010 yılı iyi bir yıl olacaktı ve o da oldu. 2011 yılında ise bu kez birden fazla senaryo olmasına rağmen Türkiye ekonomisi için temkinli iyimser olmakta fayda var.
Kaynak:İTO Gazetesi/Dr. Can Gürlesel /31.01.2012