5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran işverenlere ilişkin alacakların on-line banka kanalıyla tahsiline 1/1/2005 tarihinden itibaren geçilmiştir. Bu tarihten önce yapılan tahsilatların off-line olarak yapılması nedeniyle sigorta primi, işsizlik sigortası primi, eğitime katkı payı ve özel işlem vergisi tahsilatları kullanıcılar tarafından aktarılmıştır.
Bu aktarımlar sırasında tahsil edilen paraların tamamı kimi zaman sigorta primine kimi zaman işsizlik sigortası primine ya da eğitime katkı payı/özel işlem vergisine aktarılmıştır.
Örnek: 1.1487.01.01.1000125.006.04-47 sicil sayılı dosyada Devlet Demiryolları İşletmesi
Genel Müdürlüğü adına tescilli bir işyerinin borç durumu aşağıdaki gibidir; 2000/01 Prim: 3.000,00 EKP: 1,00 ÖİV: 1,00
2000/02 Prim: 3.000,00 EKP: 1,00 ÖİV: 1,00
2000/03 Prim: 3.000,00 EKP: 1,00 ÖİV: 1,00
Maliyeden söz konusu işyeri için 9.006,00TL tahsilat gelmiş ve söz konusu tahsilat 2000/01. ay prim tahakkukuna işlenmiştir. Bu durumda, işyerinin dönemsel borç durumu,
2000/01 Prim: -6.006,00 EKP: 1,00 ÖİV: 1,00
2000/02 Prim: 3.000,00 EKP: 1,00 ÖİV: 1,00
2000/03 Prim: 3.000,00 EKP: 1,00 ÖİV: 1,00 olacak ve dönemsel borç sorgulamalarımızda işyerinin 2000/01. ay EKP ve ÖİV borcu ile 2000/02 ve 2000/03. ay borçları görünmeye devam edecektir. İşyerinin bakiyesi ise Prim yönüyle -6,00 TL kırmızı bakiye verirken, EKP 3,00 TL borç bakiye ve ÖİV 3,00 TL borç bakiye verecektir.
Diğer taraftan, devir bakiyelerinin tutmaması, devir aşamasında kartuş yüklenmemesi, dönem borç bakiyeleri ile müfredat kart bakiyelerinin uyumsuz olması gibi programsal hatalardan dolayı, ya da 16/244, 16/259, 16/298, 4958 gibi taksitlendirmeler adına alınan tahsilatların tek dönemde toplanmış olması, icradan tahsil edilmiş olmasına rağmen tahsil edilen tutarların icra dönemlerinden tek döneme işlenmiş olması, 1900/1 dönemden çıkılan tutarlar, donmuş prim olarak görünen borç tutarları, Maliye Saymanlıklarınca kamu işyerleri adına tek dosyaya gönderilen ödemeler, alt taşeronlara ait ödemelerin ana firmanın hesaplarına işlenmesi, hisseli olarak icra 48. madde taksiti ya da yapılandırma yapıldığında işveren tarafından yatırılan tutarların tek bir aya mahsup edilmesi, yapılandırma taksitine yatırılması veya işlenmesi gerekirken sehven cari ay ödemelerine işlenmiş tutarların olması gibi kullanıcı kaynaklı hatalardan dolayı işveren müfredat kartları eksi (-) bakiye vermektedir.
Örnek: Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü adına tescilli üç işyerinin
2001/0cak dönemine ilişkin borç durumu aşağıdaki gibidir;
ı . 1487.01.01.1000125.006.04-47 sicil sayılı dosyada 3.700,00 TL 1.125101.01.1010127.006.04-22 sicil sayılı dosyada 4.000,00 TL ı .2487.oı .oı .0007125.006.04-44 sicil sayılı dosyada 2.000.00 TL
Maliyeden söz konusu işyeri için 9.700,00 TL tahsilat gelmiş ve söz konusu tahsilat 1.1487.01.01.1000125.006.04-47 sicil sayılı dosyanın 2001/0cak ayı tahakkukuna İşlenmiştir. Bu durumda, tahsilatın işlendiği 1.1487.01.01.1000125.006.04-47 sicil sayılı dosya 6.000,00 TL (-) kırmızı bakiye vermekte, diğer iki dosyada ise borçlar görünmeye devam etmektedir.
ı . 1487.01.oı.1000125.006.04-47 sicil sayılı dosyada -6.000,00 TL 1.125101.01.1010127.006.04-22 sicil sayılı dosyada 4.000,00 TL ı .2487.oı .oı .0007125.006.04-44 sicil sayılı dosyada 2.000,00 TL
Yine bilindiği üzere, 5510 sayılı Kanunun “prim ödeme yükümlüsü” başlıklı 87 nci maddesinde; ” Bu Kanunun uygulanmasında kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası ve isteğe bağlı sigorta bakımından;
- a) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine ve 5 inci maddenin (a) bendine tabi olanlar için bunların işverenleri, prim ödeme yükümlüsüdür. ‘l
Aynı Kanunun “primlerin ödenmesi” başlıklı 88 inci maddesinin birinci fıkrasında, “4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalıları çalıştıran işveren, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalıların primlerine esas tutulacak kazançlar toplamı üzerinden bu Kanun gereğince hesaplanacak sigortalı hissesi prim tutarlarını ücretlerinden keserek ve kendisine ait prim tutarlarını da bu tutara ekleyerek en geç Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma öder. ” hükümleri yer almaktadır.
5510 sayılı Kanundaki bu düzenlemelere göre 4/a kapsamında sigortalı çalıştıran kamu kurum ve kuruluşları çalıştırdıkları işçilerin primlerini süresinde ödemek zorundadırlar. Kurum alacaklarımızın tahsilat etkinliğinin artırılmasına yönelik yapılan değerlendirmelerde bazı kamu işverenlerinin sigorta primi, idari para cezası, işsizlik sigortası primi borcunun olduğu tespit edilmiş ve 9/11/2017 tarihli, 5666386 sayılı Genel Yazı ile kamu işyerlerine ilişkin alacaklarımızın dönem bazında kontrolünün yapılmasını müteakip borcu bulunan kamu kurum ve kuruluşlarına güncel borçların ödenmesi yönünde ödemeye çağrı mektubunun gönderilmesi sosyal güvenlik il müdürlüklerimize talimatlandırılmıştır. Ancak söz konusu genel yazı uyarınca kamu kurumlarına ödemeye çağrı mektubunun gönderilmesi neticesinde birçok kamu kurumu tarafından sistemde borç olarak görüntülenen dönemlere ilişkin dekontların ibraz edildiği ve ibraz edilen dekontların bir kısmının emanet hesaplarda bulunmasına rağmen bir kısmının emanet hesaplarda da bulunamadığı anlaşılmıştır.
Yine 2017 Yılı Sayıştay Denetim Raporunun “İşyeri Hesabı Cari Kartlarında Tahakkuku Olmayan Tahsilatlar Bulunması” başlıklı 47 numaralı bulgusunda;
Prim yükümlülüklerinin tespitinde asıl kaynak olarak kullanılan işveren sistemi üzerindeki işyeri hesabı cari kartlarında tahakkuku olmayan tahsilatlar bulunması nedeniyle cari hesap kartlarının alacak (kırmızı) bakiye verdiği tespit edilmiş ve prim yükümlülüklerinin tespitinde asıl kaynak olarak kullanılan işyeri hesabı cari kartlarının güncellenmesi amacıyla, tahakkuku bulunmayan tahsilatlar nedeniyle alacak (kırmızı) bakiye veren işyeri dosyalarının incelenerek hatalı kayıtların nedenlerinin belirlenmesi ve düzeltici işlemlerin yapılması gerektiği değerlendirilmiştir. Buna göre, Kurum Başkanlık Makamının 17/12/2018 tarihli, 17267978 sayılı OLUR’una istinaden, kamu işyerlerine ilişkin kırmızı ve siyah bakiyelerde gerekli düzeltmelerin yapılabilmesi amacıyla terkin işlemine yer vermeyecek şekilde,
– 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, (I) sayılı cetvelde yer alan “Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri” için;
Dekont ibrazına gerek kalmaksızın kırmızı siyah bakiye kontrollerinin yapılarak, öncelikle kırmızı bakiye veren işveren dosyalarından alacak bakiye tutarlarının çıkılması ve çıkılan tutarların Prim Tahakkuk ve Tahsilat memuru/şefı rolü ile MOSİP sisteminden aynı işverenin siyah (borç) bakiye veren dosyalarına aktarımının sağlanması,
Aktarımın tamamlanmasının ardından alacak bakiye tutarlarının yetmediği durumlarda siyah bakiyeler için öncelikle MOSİP sistemine eski SSK muhasebe sisteminden devredilen ve MOSİP sisteminde ilgili kurum işveren sicil numarası, vergi numarası veya Maliye adına kayıtlı emanetlerin taranması ve emanet hesaplarda bekleyen kayıtlı genel emanet ile kapatılması, bunun da yetmediği durumlarda İl Müdürlüğünüz veya Kurumumuz 7750409374 vergi no üzerinde geçmiş dönemden devir alınan mahiyeti belirsiz emanet tutarlarının kullanılması, borcun kapanmadığı durumlarda ise gelirlerden red ve iade yapılarak borçların kapatılması gerekmekte olup, bu kapsamdaki işyerlerine ilişkin düzeltme ve aktarım işlemleri Strateji Geliştirme Başkanlığı, Hizmet Sunumu Genel Müdürlüğü ve Sigorta Primleri Genel Müdürlüğünce gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde merkezden yapılacaktır. Ancak, söz konusu çalışmalar tamamlanıncaya kadar, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, (I) sayılı cetvelde yer alan Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu idarelerinden gerekli düzeltmelerin yapılması yönünde müracaat eden işverenlerimizin işlemleri sosyal güvenlik il müdürlüklerince de yapılabilecektir.
Kurum ve kuruluşların (işyerlerinin) 5018 sayılı Kanunun eki (l) sayılı cetvele (genel bütçe kapsamındaki kuruluşlar içine) girip girmediği hususundaki sorularına ilişkin başvuru mercii Maliye Bakanlığı olduğundan belirtilen hususlarda ilgili kuruma müracaat edilmesi gerekmektedir.
-(1) sayılı cetvelde sayılanların dışında kalan diğer kamu işyerleri için;
Dekont ibrazına istinaden yapılan inceleme neticesinde borçların tahsil edildiğinin anlaşılması halinde kırmızı siyah bakiye kontrollerinin yapılarak, öncelikle kırmızı bakiye veren işveren dosyalarından alacak bakiye tutarlarının çıkılarak aynı işverenin siyah (borç) bakiye veren ve dekont ibraz edilen dosyalarına aktarımının sağlanması,
Aktarımın tamamlanmasının ardından dekont ibraz edilen dönemler için alacak bakiye tutarlarının yetmediği durumlarda dekontta yazılı tutarı geçmemek üzere, öncelikle MOSİP sistemine eski SSK muhasebe sisteminden devredilen genel emanet ile kapatılması, yetmezse gelirlerden ret ve iade yapılarak borçların kapatılması, gerekmektedir.
Kamu kurum ve kuruluşlarının müfredat kartları düzeltilmeden ilgili dönemlerin borçları icraya intikal ettirilmiş olması halinde, bu işyerleri yönünden de prim tahakkuk ve tahsilat servislerince müfredat kartlarının düzeltme işlemleri yukarıda belirtildiği şekilde yapılacaktır. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (I) sayılı cetvelde yer alan genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri yönünden açılmış icra takipleri, müfredat kartlarının düzeltilmesi sonucu prim tahakkuk ve tahsilat servislerince düzeltilen dönemler için icra takip dosyalarının iptalinin yapılmasına yönelik icra takip haciz servislerine mucip yazılacaktır. Buna göre, icra takip haciz servislerince de icra programından icra dosyalarının dönem iptalleri yapılarak icra takip dosyaları işlemden kaldırılacaktır.
Diğer taraftan 5018 sayılı Kanunun (I) sayılı cetvelde sayılanların dışında kalan diğer kamu işyerleri için prim tahakkuk ve tahsilat servislerince gerekli düzeltmeler yapılması sonucu tahsil edilmiş dönemlerin icradan iptal edilmesi yönünde icra takip haciz servislerine mucip yazılması halinde icra takip dosyasından sadece ilgili tahsil edilmiş dönemlerin iptali yapılacaktır.
İcra takibine konu olan yukarıda belirtilen kamu kurum ve kuruluşların borçları ile ilgili icra takip dosyasında dekont bulunması ve daha önce ödeme düzeltme belgesi düzenlenmemiş olması halinde ise ilgili dekont ödeme düzeltme belgesi ekinde prim tahakkuk ve tahsilat servislerine gönderilecektir.