Danıştay İkinci Daire Başkanlığından:Esas No: 2012/3022, Karar No: 2012/4332
Kanun Yararına Temyiz İsteminde Bulunan : Danıştay Başsavcılığı – Ankara
Davacı : Nihat Sofuoğlu
Vekili : Av. Muhsin Özkale
İnönü Cad. Günep Plaza Kat:1 No:102 – Adana
Davalı : Seyhan Kaymakamlığı – Seyhan / Adana
İsteğin Özeti : Adana Bölge İdare Mahkemesi’nin 22.11.2011 günlü, E:2011/4161, K:2011/4803 sayılı kararının, Danıştay Başsavcılığı tarafından 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Nafi Alantar
Düşüncesi : Danıştay Başsavcılığının kanun yararına temyiz isteminin kabulü ile Adana Bölge İdare Mahkemesi’nce verilen kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 51. maddesi uyarınca hükmün sonuçlarına etkili olmamak üzere kanun yararına bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı : Turgut Candan
Düşüncesi : Ağrı İli, Merkez Hayrettin Atmaca Anadolu Lisesi’nde 657 sayılı Yasa’nın 4/B maddesi uyarınca sözleşmeli statüde öğretmen olarak görev yapmakla iken eş durumu nedeniyle Adana İli, Seyhan İlçesi, Toros İlköğretim Okulu’na atanan davacının, bu atama nedeniyle verilmeyen yolluğun ödenmesi istemiyle, 24.2.2011 tarihinde, yaptığı başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali ile davacının yoksun kaldığı sürekli görev yolluğunun başvuru dilekçesinin idare kayıtlarına girdiği tarihten itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesi yolunda verilen Adana İkinci İdare Mahkemesinin 29.6.2011 gün ve E:2011/820, K:2011/1289 sayılı tekhakimli kararının kaldırılarak, davanın süreaşımı nedeniyle reddine ilişkin Adana Bölge İdare Mahkemesinin 22.11.2011 gün ve E:2011/4161, K:2011/4803 sayılı kararının yürürlükteki hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek davacı Nihat SOFUOĞLU vekili tarafından kanun yararına bozulmasının istenmesi üzerine dava dosyası da getirtilerek konu incelendi:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 51’inci maddesinde, “niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade eden” kararların kanun yararına temyiz olunabileceği belirtilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 7’nci maddesinin 1’inci fıkrasında, dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu hükmü getirilmiş; 10’uncu maddesinde, “İlgililerin, haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabilecekleri, altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı, ilgililerin altmış günün bittiği tarihten itibaren dava açma süresi içinde konusuna göre Danıştay’a, idare ve vergi mahkemelerine dava açabilecekleri”; 11’inci maddesinde de, “İlgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasının üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan idari dava açma süresi içinde istenebileceği, bu başvurmanın işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durduracağı, altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı, isteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresinin yeniden işlemeye başlayacağı ve başvurma tarihine kadar geçmiş sürenin de hesaba katılacağı” hükmüne yer verilmiştir.
Mülga 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu’nun 93’üncü maddesinin birinci tümcesi, “Taallük ettiği seneimaliyenin hitamı tarihinden itibaren beş sene zarfında ashabı tarafından meşru bir mazerete müstenit olmaksızın tahriren talep ve takip olunamamaktan veya evrakı ibraz edilmemekten dolayı tediye olunamayan düyun müruru zamana uğrıyarak Devlet menfaatine sakıt olur” hükmünü içermekte iken, bu Kanunu yürürlükten kaldıran 30.12.2003 tarih ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Ödenemeyen giderler ve bütçeleştirilmiş borçlar” başlıklı değişik 34’üncü maddesinin üçüncü fıkrasında,” İlgili olduğu mali yılın sonundan başlayarak beş yıl içinde alacaklıları tarafından geçerli bir mazerete dayanmaksızın, yazılı talep edilmediğinde veya belgeleri verilmediğinden dolayı ödenemeyen borçlar zamanaşımına uğrayarak kamu idareleri lehine düşer.” hükmü yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; davacının naklen atanması nedeniyle yolluk verilmesi istemiyle yaptığı başvurusunun reddi üzerine açılan davada, davacının 17.12.2010 tarih ve 75347 sayılı işlemle atandığı okulda göreve başladığı 30.12.2010 tarihinde, 6245 sayılı Kanunun 59’uncu maddesi uyarınca kendisine yolluk ödenmediğini öğrendiğinin kabulü gerektiği, bu tarihten 56 gün sonra 24.2.2011 tarihinde idarenin kayıtlarına giren 17.2.2011 tarihli dilekçeyle yaptığı müracaatın 17.3.2011 tarihli dava konusu işlemle reddedilerek bu işlemin davacıya 25.3.2011 tarihinde tebliğ edilmesi üzerine, 2577 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uyarınca başvuruya kadar geçen 56 günlük sürenin 60 günlük dava açma süresinden çıkarılmasıyla kalan dört gün içinde ve en son 29.3.2011 tarihinde dava açması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra 18.4.2011 tarihinde kayda giren dilekçeyle açılan davanın süre aşımı nedeniyle esasını inceleme olanağı bulunmadığı gerekçesiyle, süre aşımı yönünden reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Davacının atanmasına ilişkin işlemde atamanın yolluksuz olduğuna dair herhangi bir ibarenin mevcut olmaması karşısında; yolluk ödenmesi talebiyle sonradan yapılan başvurunun, 2577 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesi kapsamında yapılmış bir başvuru niteliğini taşıması sebebiyle; olayda idari dava açma süresinin de bu maddeye göre hesaplanması gerekirken davacının göreve başladığı tarihin dava açma süresi için başlangıç olarak alınması isabetli değildir.
Ayrıca; belirtilen kanun hükümleri ile diğer bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, beş yıllık zamanaşımı süresi alacağın doğduğu mali yılın bitiminden itibaren başlayacağı ve davacının, naklen atanmasına ilişkin işlemde “yolluksuz” ibaresinin de bulunmadığı hususları gözönüne alındığında; bu işlemden doğan yolluğunun tarafına ödenmesi için yaptığı başvuru üzerine 2577 sayılı Yasanın 10’uncu maddesi uyarınca kurulan işlemin iptali istemiyle açılan davanın süresinde olduğu anlaşılmaktadır.
Bu nedenlerle, Adana Bölge İdare Mahkemesinin, aksi yolda verilen ve yürürlükteki hukuka aykırı sonuçlar ifade ettiği açık bulunan 22.11.2011 gün ve E:2011/4161, K:2011/4803 sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 51’inci maddesi uyarınca, kamu yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay İkinci Dairesi’nce işin gereği düşünüldü:
Dava; Ağrı İli, Merkez Hayrettin Atmaca Anadolu Lisesi’nde 657 sayılı Yasa’nın 4/B maddesi uyarınca sözleşmeli statüde İngilizce Öğretmeni olarak görev yapmakla iken, sağlık özrü nedeniyle Adana İli, Seyhan İlçesi,Toros İlköğretim Okulu’na atanan davacının, bu atama nedeniyle verilmeyen yolluğun ödenmesi istemiyle 17.02.2011 tarihinde yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali ve yolluğun yasal faiziyle birlikte ödenmesine hükmedilmesi istemiyle açılmıştır.
Adana 1. İdare Mahkemesi Hakimi tarafından verilen 29.06.2011 günlü, E:2011/820, K:2011/1289 sayılı kararla; Ağrı İli, Merkez Hayrettin Atmaca Anadolu Lisesi’nde 657 sayılı Yasa’nın 4/B maddesi uyarınca sözleşmeli statüde İngilizce Öğretmeni olarak görev yapmakta iken, sağlık özrü nedeniyle Adana İli, Seyhan İlçesi,Toros İlköğretim Okulu’na atanan davacı, yeni görev yerine 30.12.2010 tarihinde başlamasına müteakip 17.02.2011 tarihli dilekçesi ile sürekli görev yolluğunu istediği, bu istemi 7/15754 sayılı Esaslar’ın 4. maddesi uyarınca sözleşmeli personele sürekli görev yolluğunun ödenmesinin mümkün olmadığından bahisle Seyhan Kaymakamlığı, İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nce reddedilmiş ise de, söz konusu Esaslar’ın 4. maddesinin, Danıştay İkinci Dairesi’nin 28.02.2011 günlü, E:2010/5994 sayılı kararıyla yürütmesinin durdurulduğu, bu durumda, verilmiş bir yürütmenin durdurulması kararı ile hukuka aykırılığı tespit edilmiş bir işleme dayalı olarak yeni işlemler kurulması kabul edilemeyeceğinden, yürütmesi durdurulan düzenlemeye dayalı olarak tesis edilen işlemde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline, davacının yoksun kaldığı sürekli görev yolluğunun 17.12.2010 tarihli başvuru dilekçesinin idare kayıtlarına girdiği tarihten itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazminine hükmedilmiş; yapılan itiraz üzerine davaya bakan Adana Bölge İdare Mahkemesi’nin 22.11.2011 günlü, E:2011/4161, K:2011/4803 sayılı kararıyla da; dosyanın incelenmesinden 17.12.2010 tarihli onayla atanan davacının atandığı yerde göreve başladığı 30.12.2010 tarihinde 6245 sayılı Kanun’un 59. maddesi uyarınca kendisine yolluk ödenmediğini öğrendiği son tarih olarak kabulü gerektiği, bu tarihten 56 gün sonra 24.02.2011 tarihinde idarenin kayıtlarına giren 17.02.2011 tarihli dilekçeyle yaptığı müracaatın, 17.03.2011 tarihli dava konusu işlemle reddi üzerine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun ilgili hükümleri uyarınca başvuruya kadar geçen 56 günlük sürenin 60 günlük dava açma süresinden çıkarılmasıyla kalan 4 gün içinde ve en son 29.03.2011 tarihinde dava açması gerekirken bu süre geçirilerek 18.04.2011 tarihinde kayda giren dilekçeyle bu davanın açıldığının anlaşıldığı gerekçesiyle Adana 1. İdare Mahkemesi Hakimi tarafından verilen 29.06.2011 günlü, E:2011/820, K:2011/1289 sayılı kararı kaldırarak, 2577 sayılı Kanun’un 15. maddesinin 1/b bendi uyarınca süre aşımı sebebiyle davanın reddine hükmedilmiş ve söz konusu bu karar kesinleşmiştir.
Adana Bölge İdare Mahkemesi’nin 22.11.2011 günlü, E:2011/4161, K:2011/4803 sayılı kararının hukuka aykırı olduğu belirtilerek kanun yararına bozulmasının istenilmesi üzerine Danıştay Başsavcılığı “yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade eden” sözkonusu kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulmasını istemektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “Kanun Yararına Bozma” başlıklı 51. maddesinde,“1. Bölge idare mahkemesi kararları ile idari ve vergi mahkemelerince ve Danıştayca ilk derece mahkemesi olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade edenler, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya kendiliğinden başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabilir.
2. Temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde karar, kanun yararına bozulur. Bu bozma kararı, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmaz.
3. Bozma kararının bir örneği ilgili Bakanlığa gönderilir ve Resmi Gazete’de yayımlanır.” hükmü yer yeralmaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 7’nci maddesinin 1’inci fıkrasında, dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu ve bu sürenin idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden başlayacağı hükmü getirilmiş; 10’uncu maddesinde, ilgililerin, haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabilecekleri, altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı, ilgililerin altmış günün bittiği tarihten itibaren dava açma süresi içinde konusuna göre Danıştay’a, idare ve vergi mahkemelerine dava açabilecekleri; 11’inci maddesinde de, ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasının üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan idari dava açma süresi içinde istenebileceği, bu başvurmanın işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durduracağı, altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı, isteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresinin yeniden işlemeye başlayacağı ve başvurma tarihine kadar geçmiş sürenin de hesaba katılacağı hükmüne yer verilmiştir.
Yolluk ödenmesine (hak kazanılmasına) neden olan işlemin hukuki sebebi genellikle atama, nakil veya geçici görevlendirme işlemlerinden biri olmakla birlikte, yolluğun ödenmesi konusunda idari dava konusu olabilecek bir uyuşmazlığın doğması, yolluk konusunda bir işlemin tesis edilmiş olması koşuluna bağlıdır. Yolluk konusundaki işlem ise yolluğa hak kazandıran atama, nakil veya geçici görevlendirme işlemiyle birlikte, atama, nakil veya görevlendirmenin “yolluklu veya yolluksuz” olduğunun işlemde belirtilmesi suretiyle tesis edilebileceği gibi yolluğa hak kazandığı iddiasında olan kişinin yolluk talebiyle başvurusu üzerine de tesis edilebilir. Doğal olarak sözü edilen asıl işlemle birlikte tesis edilmiş bir yolluk işleminin varlığı halinde, yani yolluklu veya yolluksuz ibaresinin işlemde yer alması halinde dava açma süresi, yolluksuz ibaresi yer alan işlemin tebliğ tarihine göre; yolluk konusunda asıl işlemde ödenip ödenmeyeceği hususunda bir ibare konulmamış ya da ayrı bir işlem kurulmamış olması halinde dava açma süresi, 2577 sayılı Kanun’un 10. maddesinde öngörüldüğü gibi ilgili tarafından yöneltilecek bir başvuru üzerine oluşacak açık veya zımni bir ret işlemine göre hesaplanacaktır.
Dosyanın incelenmesinden; Ağrı İli, Merkez Hayrettin Atmaca Anadolu Lisesi’nde 657 sayılı Yasa’nın 4/B maddesi uyarınca sözleşmeli statüde İngilizce Öğretmeni olarak görev yapmakla iken, sağlık özrü nedeniyle 17.12.2010tarihli işlemle Adana İli, Seyhan İlçesi, Toros İlköğretim Okulu’na atanarak yeni görev yerine 30.12.2010 tarihinde başlayan davacının, bu atama işleminden dolayı alamadığı sürekli görev yolluğunun ödenmesi için Toros İlköğretim Okulu Müdürlüğü’ne yaptığı 17.02.2011 tarihli başvurusunun Seyhan Kaymakamlığı, İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nün 17.03.2011 tarih ve 10471 sayılı işlemi ile reddi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Her ne kadar Adana Bölge İdare Mahkemesi’nce, 17.12.2010 tarihli onayla atanan davacının atandığı yerde göreve başladığı 30.12.2010 tarihinin, 6245 sayılı Kanun’un 59. maddesi uyarınca kendisine yolluk ödenmediğini öğrendiği son tarih olarak kabulünün gerekmekte olduğu belirtilerek ve yapılan hesaplama sonucu, dava süre aşımı yönünden reddedilmiş ise de, dava konusu olayda başvuru öncesinde davacıya tebliğ edilmek suretiyle kendisine yolluk verilmeyeceğine ilişkin bir işlemin mevcut olmaması karşısında; yolluk ödenmesi talebiyle sonradan yapılan başvuru, 2577 sayılı Kanun’un 10. maddesi kapsamında yapılmış bir başvuru niteliğini taşıdığından, bu konuda çıkan uyuşmazlıkta atandığı yerde göreve başlama tarihinin dava açma süresi için başlangıç olarak alınmasına hukuken olanak bulunmamaktadır.
Öte yandan, 6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun 59. maddesinde belirtilen bir aylık süre, dava süresi olmayıp, verilen avansın kapatılması amacına yönelik bir beyanname verme süresi olarak düzenlenmiş olduğundan, dava açma süresinin hesabında dikkate alınmaması gerekmektedir.
Kaldı ki, uyuşmazlık konusu olayda, dava konusu işlemin yasal dayanaklarını oluşturan ve 06.06.1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların 4. maddesinde yer alan; “Sözleşmeli personele geçici görev yolluğu dışında harcırah ödenemez.” ibaresi ile buna paralel olarak yürürlüğe sokulan Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2006/58 sayılı Genelgesi’nin 11. maddesinde yer alan;“Sözleşmeli öğretmenlere sürekli görev yolluğu ödenmeyecektir.” ibaresinin Danıştay İkinci Dairesi’nin 28.02.2011 günlü, E:2010/5994 sayılı kararıyla yürütmesinin durdurulmuş olması nedeniyle oluşan yeni hukuki durum karşısında, davacının sürekli görev yolluğunu alabilmek için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 10. maddesi kapsamında idareye her zaman başvurabileceği de açıktır.
Bu nedenle, Adana Bölge İdare Mahkemesinin, yürürlükteki hukuka aykırı sonuçlar ifade ettiği açık bulunan 22.11.2011 günlü, E:2011/4161, K:2011/4803 sayılı kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; Danıştay Başsavcılığının kanun yararına temyiz isteminin kabulü ile Adana Bölge İdare Mahkemesi’nce verilen 22.11.2011 günlü, E:2011/4161, K:2011/4803 sayılı kararın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 51. maddesi uyarınca hükmün sonuçlarına etkili olmamak üzere kanun yararına bozulmasına; kararın birer suretinin Danıştay Başsavcılığına, Seyhan Kaymakamlığı ile davacıya gönderilmesine ve bu kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasına, 21.06.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.