SGK’nın prim ve diğer alacakları süresi içinde ve tam olarak ödenmezse, ödenmeyen kısmı sürenin bittiği tarihten itibaren ilk üç aylık sürede her bir ay için gecikme cezası uygulanarak artırılmaktadır. Ayrıca, her ay için bulunan tutarlara ödeme süresinin bittiği tarihten başlamak üzere borç ödeninceye kadar her ay için ayrı ayrı açıklanacak bir önceki aya ait Türk Lirası cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faizi bileşik bazda uygulanarak gecikme zammı hesaplanmaktadır.
Cumhurbaşkanı, ilk 3 ay için uygulanan gecikme cezası oranını iki katına kadar artırmaya veya bu oranı % 1 oranına kadar indirmeye, yeniden kanunî oranına getirmeye ve uygulama tarihini belirlemeye yetkili bulunmaktadır. Hemen belirtelim gecikme cezası ile idari para cezalarını karıştırmamak gerekmektedir. İkisi birbirinden tamamen farklıdır.
Gecikme Cezası Ve Zammının Primler Yönünden Hesaplaması
SGK (5510 sayılı) Kanununda belirtilen prim alacakları ile diğer alacakların belirtilen süreler içinde ödenmemesi halinde ödeme vadesinin sona erdiği tarihi takip eden ilk günden itibaren gecikme cezası ve zammı uygulanmaktadır.
Örnek : (A) Limited şirketince 2017/Şubat ayına ilişkin olarak düzenlenen asıl nitelikteki aylık prim ve hizmet belgesinden dolayı tahakkuk eden 3.000,00 TL sigorta priminin 10/4/2017 tarihinde ödendiği varsayıldığında, toplam borç aşağıda gösterildiği şekilde hesaplanacaktır.
2017 Mart DİBS Oranı:0,92
3.000,00 TL x % 2: 60 TL (gecikme cezası)
3.000,00 TL + 60 TL: 3.060,00 TL (gecikme cezalı borç)
3.060,00 TL x 0.92 x10 : 9,38 TL(10 günlük gecikme zammı)
3000
3.060,00 TL + 9,38 TL: 3.069,38 TL (Ödenecek toplam alacak tutarı) olacaktır.
Gecikme cezası ve zammının idari para cezaları yönünden hesaplanması
SGK (5510 sayılı) Kanununda idarî para cezalarının, Kuruma itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde peşin ödenmesi halinde, bunun dörtte üçünün tahsil edileceği ve peşin ödemenin idari para cezasına karşı yargı yoluna başvurma hakkını etkilemeyeceği açıklanarak, Mahkemeye başvurulmasının idari para cezasının takip ve tahsilini durdurmayacağı, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde ödenmeyen idari para cezalarının, hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edileceği belirtilmiştir.
Söz konusu hüküm doğrultusunda idari para cezalarının, tebligatın alındığı günü izleyen 15 günlük süre içinde ödenmemesi halinde ve 16.ı günden itibaren gecikme cezası ve zammı uygulanmaya başlanacaktır.
Örnek 1: 1:23/1/2018 Tarihinde imzalanan 2017 Ocak ila Aralık aylarına ait ücret farklarına ilişkin toplu iş sözleşmesine ait aylık prim ve hizmet belgelerinin en geç 23/2/2018 tarihine kadar verilmesi primlerin ise en geç 28/2/2018 tarihine kadar ödenmesi gerekmekte olup söz konusu primlerin en geç 28/2/2018 tarihine kadar ödenmemesi halinde gecikme cezası ve gecikme zammı vadeyi takip eden günden itibaren (1/3/2018) uygulanacaktır.
Ayrıca borcun son ödeme süresinin tatile denk gelmesi nedeniyle bu günü takip edip tatil olmayan ilk gün yasal ödeme süresi olacağından bu sürede borcun ödenmemesi halinde gecikme cezası ve gecikme zammı vadenin bittiği tarihi takip eden günden itibaren işlemeye başlayacaktır.
Örnek 2: Ayın 1 i ila 30 u arasındaki çalışmaları karşılığı ücret alan ve Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran işyerinin 2018 yılı Şubat ayına ilişkin prim tutarını ödemesi gereken son gün 31/3/2018 dir. Söz konusu tarih Cumartesi gününe rastlamakta olup primin ödenmesi gereken son gün 2/4/2018 tarihine uzayacaktır. Söz konusu prim tutarının 2/4/2018 tarihinde ödenmemesi halinde gecikme cezası ve gecikme zammı resmi tatil olmasına bakılmaksızın vadenin bittiği tarihi takip eden günden itibaren (1/4/2018 tarihinden itibaren) işlemeye başlayacaktır.
Bu doğrultuda Kurumun prim ve diğer alacakları süresi içinde ve tam olarak ödenmezse, ödenmeyen kısmı, sürenin bittiği tarihten itibaren ilk üç aylık sürede her bir ay için % 3 oranında gecikme cezası uygulanarak artırılır. Bu oran, 1/3/2010 tarihli ve 2010/260 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı Eki Kararın 1 inci maddesiyle 28/4/2010 tarihini takip eden aybaşından geçerli olmak üzere %2 olarak belirlendiğinden, 1/5/2010 tarihinden sonraki aylar için bu oran %2 olarak uygulanacaktır. Ayrıca her ay için bulunan bu tutarlara ödeme süresinin bittiği tarihten başlamak üzere borç ödeninceye kadar, her ay için ayrı ayrı Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak bir önceki aya ait TL cinsinden ıskontolu ihraç edilen Devlet İç Borçlanma Senetlerinin aylık ortalama faizi, bileşik bazda uygulanarak gecikme zammı hesaplanacaktır.
Bu itibarla, yasal süresi içinde ve tam olarak ödenmemesi halinde, ödenmeyen sigorta primi, genel sağlık sigortası primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası, damga vergisi, özel işlem vergisi, eğitime katkı payı alacaklarında gecikme cezası ve zammı hesaplanacaktır.