SGK işyerinizi nasıl kodluyor: (Ş) Şüpheli (K) kontrollü (S) Sahte

Türkiye’nin ilk ekonomi gazetesi ITO İstanbul Ticaret Gazetesinde bu hafta yine ilk defa yazılan konuyu değerlendirdim.

SGK işyerinizi nasıl kodluyor: (Ş) Şüpheli (K) kontrollü (S) Sahte

4/a (SSK) sigortalılığı gerektirecek çalışmaları bulunmadığı halde sahte sigortalı bildirimi yapıldığı tespit edilen işyerleri ile işverenleri hakkında SGK işyeri tescil programına sahte, kontrollü ve şüpheli kodları konulur. Bu kapsamdaki sigortalılar hakkında yersiz olarak hizmet bildirme ve birleştirme yapılmaması açısından SGK Tescil ve Hizmet Dökümü Programı’nda; “sahte işyeri”, “kontrollü işyeri” ve “şüpheli işyeri”nden bildirilen hizmetler farklı renk (turuncu renk) ile yer alır.

‘Sahte işyeri’ kodu

“Sahte işyeri” kodu konulan işyeri dosyaları hakkında SGK’nın denetim ve kontrolle görevli memurlarınca düzenlenen denetim raporları bulunduğundan sigortalı tescil ve hizmet servislerince işverence verilen aylık prim ve hizmet belgeleri “1”, dört aylık sigorta primleri bordroları ise “T” kodu girilerek hizmet iptal edilir. Daha sonra sigortalıya ait işe giriş bildirgesi silinerek, bu işyerinden sigortalı adına hizmet bildirimi ve birleştirme işlemleri yapılmaz. Sahte işyerinden bildirim yapılmış ise bu işyerinden bildirilen sigortalıların hizmeti ve tescili geciktirilmeksizin iptal edilir.

‘Kontrollü işyeri’ kodu

“Kontrollü işyeri” kodu konulduğu tarihten itibaren bir aylık süre içinde işyeri tescil ve e-sigorta servislerince işyerinin denetime çıkarılması hususunda işlem başlatılır. Ayrıca denetim sonuçlanıncaya kadar e-bildirge şifresi askıya alınır. “Kontrollü işyeri” kodu bulunan işyerlerindeki sigortalıların hizmetleri, hizmet bildirme ve birleştirme işlemlerinde dikkate alınmaz.

Yapılacak denetim sonucunda “kontrollü işyeri” kodu kaldırılmasına karar verilmesi halinde bu hizmetler, hizmet bildirme ve birleştirmeye dahil edilerek sigortalı tescil ve hizmet servislerince yeniden hizmet yazısı hazırlanır. Denetim raporu sonucunda işyerinin “sahte işyeri” olduğunun tespiti halinde “sahte işyeri” hakkında yapılan işlemler “kontrollü işyeri” hakkında da yapılır.

‘Şüpheli işyeri’ kodu

İşyeri tescil ve e-sigorta servislerince “şüpheli işyeri” kodu konulduktan sonra 10 gün içinde işyerinin denetime çıkarılması hususunda işlem başlatılır. Denetim sonuçlanıncaya ya da bu işyerlerinin “sahte işyeri” olduğuna ilişkin kod konuluncaya kadar “şüpheli işyeri” kodu konulan işyerlerinden hizmet bildirilen sigortalıların hizmet bildirimi ve birleştirmesi yapmaya devam edilir.

SGK denetim elemanları tarafından yapılan incelemeler sonucunda, gerçekte 4/1-a (SSK) kapsamında sigortalı çalıştırılmadığı halde, bazı kişilerce sahte işyeri tescili yaptırılmak suretiyle sahte sigortalı bildiriminde bulunulmaktadır.

SGK denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlere istinaden bu bildirimlerin iptal edilmesine rağmen, aynı kişilerin bu defa aynı veya farklı sosyal güvenlik merkezlerinde farklı bir işyeri dosyası tescil ettirmek suretiyle sahte sigortalı bildiriminde bulunmaya devam ettikleri, ayrıca sahte sigortalı bildirilen kişilerin sağlık yardımlarından da yararlandıkları, geçici iş göremezlik ödeneği, sürekli iş göremezlik geliri veya aylık aldıkları anlaşılmıştır.

Öte yandan sahte işyeri tescil ettiren kişilerin, hastane önlerinde bekleyerek, provizyon alamayan vatandaşları kandırdıkları ve bu vatandaşlardan aldıkları cüzi tutarlarda para karşılığında sahte sigortalı bildiriminde bulundukları, ay içinde birden fazla ek ve iptal nitelikte aylık prim ve hizmet belgesi (APHB) düzenledikleri, aylar itibariyle bildirilen sigortalı sayılarında çok büyük farklılıklar olduğu, e-Sigorta kanalıyla her ay düzenli olarak APHB göndermelerine rağmen Kurumca gönderilen tebligatları almadıkları ve tahakkuk eden primleri de ödemedikleri veya cüz’i tutarda ödedikleri gözlemlenmiştir.

Gerçek dışı hizmet bildirimlerinden kaynaklanan Kurumumuz zararının önlenmesi ve gereksiz emek ve zaman kaybının önüne geçilmesi amacıyla, gerek sahte sigortalı bildiriminde bulunduğu anlaşılan kişilerin aynı fiili yeniden işlemelerinin önüne geçilmesi, gerekse sahte işyerlerinin tespit edilebilmesi için işyeri tescil ve e-bildirge programlarında değişiklikler yapılarak, konuyla ilgili sosyal güvenlik il müdürlüklerimizce/sosyal güvenlik merkezlerimizce yapılacak işlemler muhtelif tarihlerde çıkarılan genel yazılar ve e-posta talimatlar ile açıklanmıştır.

İşyeri tescil ve e-bildirge programlarında yapılan bahse konu değişiklikler ile işyerleri tescil durumları itibariyle;

• Sahte (S),
• Kontrollü (K),
• Şüpheli (Ş)

Olmak üzere üç farklı sınıfta tanımlanmaktadır. Ayrıca,

-“Sahte İşyeri” ve “Kontrollü İşyeri”nden bildirimi yapılan sigortalılar hakkında yersiz olarak hizmet bildirme ve birleştirme yapılmaması ve kendileri ile hak sahiplerine Kurumca kısa ve uzun vadeli sigorta kolları yönünden yardım yapılmaması,

-“Sahte İşyeri”nden bildirimi yapılan sigortalılar hakkında ise tespit tarihinden önce bu nitelikteki bildirimlerin geçersiz sayılması nedeniyle durumlarının güncellenmesi, akabinde, haksız ve yersiz yapılmış olan işlemlerin geri alınması,

açısından SGK Tescil ve Hizmet Dökümü Programında; “Sahte İşyeri”, “Kontrollü İşyeri” ve “Şüpheli İşyeri”nden bildirilen hizmetlerin turuncu renk ve “S”, “K”, “Ş” harfleri ile gösterimi sağlanmıştır.

Bu genelgenin amacı, sahte işyeri ve sahte sigortalılık konularını içeren ve muhtelif zamanlarda çıkarılan genel yazı ve e-postaların gözden geçirilerek, güncel çalışma ve bilgiler ışığında yeniden ele alarak birleştirmek ve 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştırılmamasına rağmen Kurumumuza bildirimde bulunulması halinde Kurumumuzca yapılacak iş ve işlemleri açıklamaktır.

24 yıldan beri sosyal güvenlikte hocaların hocası olarak tüm çalışanların ve iş dünyasının en güvenilir Sosyal Güvenlik BAŞZMANI olmanın onuruyla daime sizlerle birlikteyiz.

İsa KARAKAŞ/ Sosyal Güvenlik, İş Hukuku ve İş Güvenliği BaşUzmanı 

24 Yılı Aşkın ÇSGB/SGK BAŞMÜFETTİŞİ

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Der. Genel BAŞKANI