4857 sayılı Kanun’un 30’uncu maddesinde değişiklik yapan 5763 sayılı Kanun’da sigorta primi işveren hissesi teşviki düzenlenmiştir. Özel sektöre ait işyerlerinde çalıştırılan özürlü sigortalıların, sigorta primine esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hisselerinin, anılan maddede belirtilen oran ve şartlar dahilinde Hazine’ce karşılanmasını düzenlemektedir. Sigorta primi işveren hissesi (özürlü) teşvikinden yararlanabilmek amacıyla aylık prim ve hizmet belgelerinin 14857 veya 54857 sayılı Kanun türü seçilerek verilmesi gereklidir.
Özel sektör işverenlerince çalıştırılan özürlü sigortalılardan dolayı sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanılması mümkün iken, kamu işyerlerinde (genel ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile bunlara bağlı işletmeler, sermayesinin yarısından fazlası bunlara ait olan işyerleri ve diğer kamu işyerlerinde) çalıştırılan özürlü sigortalılar için, bahse konu sigorta prim teşvikinden yararlanılması mümkün değildir.
4857 sayılı Kanun’un 30’uncu maddesinde düzenlenen teşvikten yararlanmak isteyen işverenlerin; Türkiye İş Kurumu İl / Şube müdürlüklerinden onaylatacakları ve özürlü statüsünde çalıştırdıkları sigortalıların TC kimlik numarasını, ad-soyadını, İş Kurumuna tescil tarihini, kontenjan dahilinde / korumalı işyerinde / kontenjan fazlası olarak / yükümlü olunmadığı halde çalıştırma durumlarını ihtiva eden belgenin aslını işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez müdürlüklerine ibraz etmeleri gerekmektedir.
– Aynı il sınırları içinde 50 veya üzerinde sigortalı istihdam eden işverenlerce kontenjan dahilinde çalıştırılan (%3 oranındaki) özürlü sigortalılar ile korumalı işyerlerinde çalıştırılan özürlü sigortalıların prime esas kazanç alt sınırı üzerinden tahakkuk eden sigorta primi işveren hissesinin %100’ü,
– Özürlü çalıştırmakla yükümlü tutulmadıkları halde özürlü çalıştıran işverenler ile özürlü çalıştırmakla yükümlü tutulan işverenlerce kontenjan haricinde çalıştırılan özürlü sigortalıların prime esas kazanç alt sınırı üzerinden tahakkuk eden sigorta primi işveren hissesinin %50’si
5510 sayılı Kanun’un 81’inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde öngörülen indirimden ise, sigortalıların prime esas kazanç üst sınırına kadar olan kazançlarının %5’i üzerinden yararlanılabilmektedir.
6111 sayılı Kanun’la yapılan değişiklik sonrasında özürlü teşvikinden yararlanan personel için aynı zamanda beş puanlık prim teşvikinden de yararlanılabilmektedir. Bu da önemli bir avantaj sağlamaktadır.
5510 sayılı Kanun’un 81’inci maddesinde 6111 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikle birlikte, 2011 / Mart ayına ilişkin düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinden başlanılarak özürlü sigortalı çalıştıran işverenler öncelikle, kapsama giren sigortalıların prime esas kazanç üst sınırına kadar olan kazançlarından dolayı beş puanlık prim indiriminden yararlanacak, ardından işveren hissesine isabet eden beş puanlık kısım düşüldükten sonra sigortalıların prime esas kazanç alt sınırına olan kazançlarından dolayı 4857 sayılı Kanun’da öngörülen teşvikten %100 veya %50 ölçüde yaralanacaklardır.
Yapılan bu değişiklik sonucunda, yasal ödeme süresi geçmiş prim ve idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmayan işverenlerce 14857 veya 54857 sayılı Kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgelerinde;
İşyerinde kontenjan fazlası olarak veya yükümlü olunmadığı halde çalıştırılan özürlü sigortalıların, daha sonra kontenjan dahilinde çalıştırılmaya başlanılması durumunda bu değişikliğin yine Türkiye İş Kurumu İl/Şube Müdürlüklerinden onaylatılacak belge ile belgelenmesi gerekmektedir.
İşverenlerin, işyerinde çalıştırdıkları özürlü sigortalıların tamamının son durumlarını göstermek üzere Türkiye İş Kurumu İl/Şube müdürlüklerinden onaylatacakları belgeyi, her yılın ocak ayı içinde SGK’ya ibraz etmesi gerekmektedir.
KAYNAK:İBRAHİM IŞIKLI / DÜNYA/ 11.01.2012