Ülkemizde emeklilik için belirli şartlar aranır.Bunlar belirli bir prim günü, sigortalılık süresi ve yaştır. Ancak söz konusu engelliler olduğunda, emeklilikte yaş şartı aranmadığı gibi prim günü ve sigortalılık süresi şartları hafifletilir.
Öte yandan sosyal güvenlik reformu, herkes için olduğu kadar engelli çalışanlar için de emeklilik şartlarında önemli değişiklikler getirdi. Örneğin özür oranları 1 Ekim 2008 öncesinde %40-60, %60-80 ve %80 üzeri olarak sınıflandırılırken, yeni dönemde %40-49, %50-59 ve %60 üzeri olarak belirlendi. Bu yeni sınıflandırma engelliler lehine sonuç doğuruyor. Bunun yanında daha önce engelli emekliliğinde aranan vergi indirim belgesi alma şartı da 1 Ekim 2008 itibarıyla kaldırılmış oldu. Peki, 1 Ekim 2008 tarihinden önce sigortalı olan engelliler de vergi indirim belgesi almaksızın emekli olabilecekler mi? İşte bu konuda kafaların oldukça karışık olduğunu, engelli okurlarımızdan gelen sorulardan anlıyoruz. Biz de Dilek Hanım’ın sorusuna vereceğimiz cevapla, bu karışıklığı gidermeye çalışacağız. Dilek Hanım diyor ki;
“Sadettin Bey, 15 Ekim tarihli köşenizde, bir engelli okurunuza verdiğiniz yanıtı okudum. Yazınızda, 1 Ekim 2008 öncesi işe başlayan engellilerin de vergi indirim belgesi olmaksızın özür durumlarına göre erken emekli olabileceklerini belirtmişsiniz. Oysa bildiğim kadarıyla 1 Ekim 2008 öncesi işe başlayan engellilerin, erken emekli olabilmeleri için vergi indirim belgesi almaları gerekiyordu. Ben de vergi indirim belgesi olmaksızın 1989 yılından beri %40 raporla çalışan bir engelliyim. Eğer dediğiniz doğruysa ben de hemen emekli olabiliyorum. Bunu biraz açabilir misiniz?” Dilek Bircan
Evet, Dilek Hanım’ın da belirttiği üzere, daha önceki yazımızda, 1 Ekim 2008 öncesi çalışmaya başlamış engellilerin de vergi indirim belgesi almaksızın erken emekli olabileceklerini belirttik. Zira sosyal güvenlik reformu olarak da ifade ettiğimiz 5510 sayılı Kanunun çalışanlar lehine olan bütün hükümleri, 1 Ekim 2008 öncesi sigortalı olanlar için de uygulanmaktadır. Dolayısıyla yeni kanunda engelliler lehine olan bütün düzenlemelerden (vergi indirim belgesinin kaldırılması ve daha erken emeklilik gibi), 1 Ekim 2008 öncesi sigortalı olan engelliler de yararlanacaktır. Aksini iddia etmek hem sosyal güvenliğin özüne hem de anayasamızdaki eşitlik ilkesine aykırı olur.
%80 raporla eşim emekli olabilir mi?
Soru: Sadettin Bey merhaba. Eşim 01.10.1990 tarihinde SSK’lı olarak prim ödemeye başladı. Ancak 2003 yılında psikolojik rahatsızlık geçirdi. 2009 yılında %80 özürlü ve çalışamaz raporu aldı. 2003-2009 tarihleri arasında yine SSK prim günü ödemesi var. Prim gün toplamı 550’dir. Eşimin erken emekli olması mümkün müdür? Gülsün Kılıçaslan
Cevap: Gülsün Hanım, eşinizin özür durumu işe başladıktan sonra ortaya çıktığı için, %80 özür oranıyla 1800 günü doldurduğu takdirde malulen emekliliğe hak kazanır. Eğer askerlik yapmışsa, askerlik süresini de borçlanabilir.
Saadettin ORHAN/Bugün/19.10.10