Kamu kurum ve kuruluşları hariç olmak üzere 10’dan az çalışanı bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfındaki işyerlerine, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereğince destek sağlanıyor.

BİRDEN FAZLA

Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerine sahip işverenlerin, iş sağlığı ve güvenliği desteğinden yararlanmak için işyerlerinin tescil edildiği SGK il veya sosyal güvenlik merkezlerine başvurmaları gerekir. İşverenler, başvuru esnasında verilecek formu doldurup teslim etmeliler. Aynı işverenin ülke genelinde birden fazla tescilli işyerinin bulunması halinde tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri, başvuru formunda ayrı ayrı belirtilmek suretiyle işverenin merkez işyerinin tescilli olduğu SGK müdürlüğüne müracaat yapılır. Başvuru formunda tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için ayrı ayrı destekten yararlanmak istenilen işyerlerine ait işyeri sicil numaraları ile ödemenin yapılacağı banka hesap numarası (IBAN) belirtilir. Başvuruda belirtilen işyerlerinin dışında, aynı işverene ait diğer işyerleri de tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için ayrı ayrı tespit edilir. İş sağlığı ve güvenliği desteği verilecek işveren kapsamına girip girmediği SGK tarafından belirlenir. Sorgulama neticesinde SGK tarafından tespit edilen işyerlerin-den bildirilen sigortalı sayısı da dikkate alınarak işlem yapılır. Başvurular, SGK tarafından Merkezi Tahsilat Sistemi’nde (MOSİP) kayıt altına alınır. Kayıt işlemi, MOSİP sistemindeki ilgili menüden işverenin vergi kimlik numarası altında, işyerinin sicil numarası girilmesi suretiyle yapılır. Müracaatın MOSİP’e kaydedilmesi sırasında sistem, bildirilen işyerleri için iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sağlanmasına ilişkin geçerli sözleşmenin olup olmadığını, işyerinden veya dışından birinin görevlendirilip görevlendirilmediğini İSG-KATİP uygulamasında kontrol eder. Geçerli bir sözleşme veya bir görevlen-dirme olmayan işyerleri için sisteme kayıt yapılmasına izin verilmez.

ÖĞRENCİLER KAPSAM DIŞINDA TUTULUYOR

İşyerindeki sigortalı sayısı belirlenirken; Mesleki Eğitim Kanunu ile Yükseköğretim Kanunu’nda öğrenci statüsünde olan aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler, çalışan sayısının belirlenmesinde dikkate alınmaz. Ayrıca işyeri dışından hizmet alınan kısmi süreli İSG profesyonelleri de kapsam dışında tutulur.

PRİM BORCU OLMAMALI

Destek ödemeleri için işverenin çalıştırdığı sigortalılara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresinde kuruma verilmiş olması ve ülke genelinde prim ve prime ilişkin borcun bulunmaması şartı aranır.

1. dönem destek ödemeleri ocak, şubat ve mart için mayısın sonunda,
2. dönem destek ödemeleri nisan, mayıs ve haziran için ağustosun sonunda,
3. dönem destek ödemeleri temmuz, ağustos ve eylül için kasımın sonunda,
4. dönem destek ödemeleri ekim, kasım ve aralık için izleyen yılın şubat ayının sonunda gerçekleştirilir.

SGK’ya yasal süresinde ödenmemiş prim ve prime ilişkin borcun bulunması halinde hesaplanan destek tutarı, bu borca mahsup edilir. Üçer aylık dönemler içinde her bir aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesi ile bildirilen toplam sigortalı sayısı esas alınarak, hak edilen her bir ay için hesaplanarak belirtilen sürede destek ödemesi yapılır. Ayın son gününün resmi tatile rastlaması halinde destek ödemeleri resmi tatili izleyen ilk işgünü gerçekleştirilir. İşveren tarafından geriye yönelik üçer aylık dönemler için talepte bulunulması halinde talebin yapıldığı aya ilişkin üçer aylık dönemi takip eden ikinci ayın sonunda destek ödemesi yapılır.

BAŞVURULAR NE ZAMAN YAPILIYOR?

Destek ödemelerine ilişkin başvurular;

• Ocak, şubat ve mart ayları için nisan ayının,
• Nisan, mayıs ve haziran ayları için temmuz ayının,
• Temmuz, ağustos ve eylül ayları için ekim ayının,
• Ekim, kasım ve aralık ayları için izleyen yılın ocak ayının sonuna kadar yapılmalı.

SGK primlerinin matrahını, işverenlerin çalışanlarına yaptıkları ödemeler oluşturuyor. SGK genel olarak bütün ödemeleri prime tabi tutarken, bazı ödemeleri ise prime tabi tutmaktan istisna etti. Bazı ödemeleri de kısmen prime tabi tutuyor. Her yıl 1 Ocak’tan itibaren işverenlerin SGK maliyetleri artıyor. Değişen SGK parametrelerine bağlı olarak işyerlerinin insan kaynakları ve muhasebe uygulamaları da değişiyor. İşyerlerine kolaylık sağlamak üzere 2019’da değişen SGK parametreleri ve uygulamasına bu yazımızda yer verildi.

TABAN VE TAVANDAKİ DEĞİŞİKLİK

1.1.2019 ila 31.12.2019 tarihleri arasında belirlenen aylık asgari ücret 2.558.40 TL. Buna göre, 1 Ocak 2019’dan itibaren uygulanmak üzere işçi (4/1-a) sigortalılar için sigorta primine esas; günlük taban (en az) kazanç 85.28 TL, günlük kazanç üst sınırı 639.60 TL, aylık kazanç üst sınırı ise 19.188,00 TL’dir.

ÇIRAK VE STAJYERLER

Mesleki Eğitim Kanunu uyarınca; aday çırak, çıraklar, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumlarında okumakta iken staja, tamamlayıcı eğitime veya alan eğitimine tabi tutulan öğrencilerin sigorta primleri, asgari ücretin yüzde 50’si üzerinden hesaplanıyor. Buna göre bu kapsamda yer alan çırak ve öğrencilerin prime esas kazançları; aylık prim ve hizmet belgelerini ayın 1’i ila 30’u arasında düzenleyenler için 1.1.2019 ila 31.12.2019 tarihleri arasında; günlük kazanç tutarı 42.64 TL, aylık kazanç tutarı da 1.279,20 TL’ye yükseldi.

İSTİSNA TUTULACAK MİKTAR

4/1-a kapsamındaki sigortalıların, SGK prime esas kazançlardan istisna tutulacak ödeme miktarları yemek parası, çocuk zammı ve aile zammı (yardımı) tutarları şöyle:

YEMEK PARASI

Sigortalılara yemek parası ödemelerinin, işyerinde veya müştemilatında işveren tarafından yemek verilmemesi şartıyla, fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınarak 16 yaşından büyükler için belirlenen günlük asgari ücretin yüzde 6’sının, yemek verilecek gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak miktarı, prime esas kazançların tespitinde dikkate alınmayacak. Dolayısıyla bu tutardan prim kesilmeyecek. Bu durumda, yemek parası adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar; ‘brüt günlük asgari ücret X % 6 X (ay içinde fiilen çalışılan gün sayısı) yemek parası verilen gün sayısı = istisna tutarı, ödenen yemek parası – istisna tutarı = prime esas kazanca dahil edilecek yemek parası’ formülü vasıtasıyla hesaplanacak.

Öte yandan, sigortalılara ay içinde yemek parası olarak nakit ödeme yapılmaksızın, çalıştıkları işyerinin dışında yemek üretimi yapan başka firma veya şahıslar tarafından (örneğin yemek kuponu karşılığında) gerek işyerinde, gerekse işyerinin dışında yemek verilmesi halinde, işverenlerce bu firma veya şahıslara fatura karşılığında yemek bedeli olarak ödenen fatura bedelleri prime esas kazanca dahil edilmeyecek. Buna göre 1.1.2019 ila 31.12.2019 tarihleri arasında (günlük) 85.28 TL x % 6 = 5.12 TL’dir.

ÇOCUK ZAMMI

Sigortalının hizmet akdinin devam etmesi şartıyla ve fiilen çalışmasının olup olmadığı üzerinde durulmaksızın; sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı sayılmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan çocuklarından 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya Meslekî Eğitimi Kanunu’nda belirtilen aday çırak, çırak ya da işletmelerde meslekî eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yükseköğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın Kanuna göre malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklar için çocuk zammı adı altında yapılan ödemelerin, çocuk başına 16 yaşından büyükler için belirlenen aylık asgari ücretin yüzde 2’si aylık prime esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmayacak.

Bu durumda, çocuk zammı adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar; ‘brüt aylık asgari ücret x % 2 x çocuk sayısı (iki çocuğa kadar) = istisna tutarı, ödenen çocuk zammı – istisna tutar = prime esas kazanca dahil edilecek çocuk zammı’ formülü vasıtasıyla hesaplanacak. Buna göre 1.1.2019 ila 31.12.2019 tarihleri arasında (Aylık); 2.558,40 TL x % 2 = 51.17 TL’dir.

AİLE YARDIMI

Sigortalılara aile zammı adı altında yapılacak ödemelerin, sigortalının hizmet akdinin devam etmesi şartıyla fiilen çalışmasının olup olmadığı üzerinde durulmaksızın, sigortalının eşinin Kanuna tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmaması ve Kurumdan gelir veyahut aylık almaması durumunda, 16 yaşından büyükler için belirlenen aylık asgari ücretin yüzde 10’u aylık prime esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmayacak. Bu durumda, aile zammı adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar; ‘brüt aylık asgari ücret x % 10 = istisna tutarı, ödenen aile zammı – istisna tutarı = prime esas kazanca dahil edilecek aile zammı’ formülü vasıtasıyla hesaplanacak. Buna göre 1.1.2019 ila 31.12.2019 tarihleri arasında (aylık); 2.558,40 TL x %10 = 255,84 TL tutarındaki kazançları, prime esas kazanca dahil edilmeyecek.

YURTDIŞINDA ÇALIŞTIRILAN İŞÇİLERİN PRİMLERİ

SGK Kanunu gereğince sigorta primine esas kazanç üst sınırı sosyal güvenlik sözleşmesi olamayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurtdışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçiler için 3 katı olup söz konusu hüküm gereğince sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen sigortalıların 1.1.2019 ila 31.12.2019 tarihleri arasında günlük kazanç alt sınırı 85.28 TL, aylık kazanç alt sınırı 2.558,40 TL, günlük kazanç üst sınırı 255.84 TL, aylık kazanç üst sınırı 7.675,20 TL uygulanacak.

BAĞ-KUR PRİMLERİ

4/1-b kapsamındaki sigortalıların prime esas günlük kazançlarının alt ve üst sınırlarına göre ödeyecekleri aylık prim tutarları 1.1.2019 ila 31.12.2019 tarihleri arasında günlük kazanç alt sınırına göre 85.28 TL x 30 x % 34.5 = 882.65 TL ve günlük kazanç üst sınırına göre 639.60 TL x 30 x % 34.5 = 6.619,86 TL olacak. 4/1-b kapsamındaki sigortalıların primlerinden, 5 puanlık kısmına isabet eden tutar Hâzine’ce karşılanıyor. Bu prim indiriminden yararlanabilmeleri için primlerin Hâzine’ce karşılanmayan kısmının yasal süresi içinde ödenmesi, Kuruma kendi sigortalılıklarından kaynaklanan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması gerekiyor.