Anayasamızda “Dinlenmenin” bütün çalışanlar için bir hak olduğu belirtilmiştir. İçinde bulunduğumuz yaz mevsiminde de ilk akla gelen bu mevsimin keyfini çıkaracak uzun soluklu bir tatil yaparak dinlenmek gelmektedir. Gerçekten bütün sene boyunca çalışanların uzun süreli dinlenmesi için yıllık izin zorunlu bir ihtiyaç olarak ortaya çıkmaktadır. Bu ihtiyacın giderilmesi için bütün işverenlerin işçilerine yıllık izin kullandırtmaları kanuni bir zorunluluk olarak düzenlenmiş olup, yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilmesi de mümkün değildir.
KİM? NE KADAR YILLIK İZNE HAK KAZANIR?
İşyerinde işe başladığı günden itibaren deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış olan işçiler yıllık ücretli izine hak kazanmaktadır.
Yıllık izin süresinin ve izne hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçinin aynı işverene ait işyerlerinde çalıştığı sürelerin birleştirilmesi gerekmektedir. Aynı bakanlığa bağlı işyerleri ile aynı bakanlığa bağlı tüzel kişilerin işyerlerinde geçen süreler ve kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanun veya özel kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar veya bunlara bağlı işyerlerinde geçen süreler de, işçinin yıllık ücretli izin hakkının hesaplanmasında birleştirilerek göz önünde bulundurulması zorunlu bulunmaktadır.
YILLIK İZİN EN AZ 14 GÜN
İşçinin izin süresi, iznini hak ettiği tarihteki kıdemine (hizmet süresine) göre değişmektedir. Buna göre işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
- Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 günden,
- Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara 20 günden,
- Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden,
az olmaması gerekir. Ancak işveren isterse yıllık ücretli izin süresini daha fazla kullandırtabilir.
18 YAŞINDAN KÜÇÜK VE 50 YAŞINDAN BÜYÜK İŞÇİLERİN İZİN SÜRESİ
İşçilerin izin süreleri kıdemlerine göre değişmekle birlikte onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilerin en az bir yıllık çalışmalarının bulunması halinde kıdemleri ne olursa olsun bu kişilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olmaması Kanuni bir mecburiyettir.
10 GÜNDEN AŞAĞI YILLIK ÜCRETLİ İZİN KULLANDIRILAMAZ
Kural olarak yıllık ücretli iznin işveren tarafından bölünmemesi sürekli bir şekilde verilmesi gerekmektedir. Ancak tarafların anlaşması ile söz konusu iznin bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere en çok üçe bölünebilir.
YILLIK İZİNLE İLGİLİ ÖZELİKLİ DİĞER DURUMLAR
- İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez.
- Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmamaktadır.
- Yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz yol izni vermek zorundadır.
- İşveren tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde İş Kanununa göre öngörülen bildirim süresinde işçiye verilmesi zorunlu yeni iş arama izinleri, yıllık ücretli izin sürelerinin iç içe girmemesi gerekmektedir.
- İşveren, işyerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösterir izin kayıt belgesi tutmak zorundadır.
- kaynak:İsa KARAKAŞ, “İŞ KANUNU UYGULAMASI İLE İHTİLAFLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI” ANKARA-2012 MUHASEBE&SOSYAL GÜVENLİK KİTAPEVİ/WWW.muhasebesgk.com