Kıdem tazminatı koşulları Soru: Merhaba Celal Bey, şirket el değişikliklerinin çalışanların kıdem tazminatı ve diğer haklarına ne gibi etkisi olmaktadır? Adnan Küçükavcu Cevap: Hukuki anlamda işyerlerinin el değiştirmesi ile şirketlerde hisse değişiklikleri farklı anlama gelmektedir. Şirket hisse değişikliklerinde işyerini işleten şirketin tüzel kişiliği aynı kalmaktadır. Sadece şirketin ortakları ile bunların hisse oranlarında değişiklik meydana gelir. Bunun çalışanların haklarına hiçbir etkisi olmaz. Ancak piyasada genellikle şirket el değişikliğiyle anlatılmak istenen işyerlerinin farklı şirketler arasında el değişikliğidir. Bu durumda çalışanların birikmiş kıdem ve tüm hakları işyerini devralan işverene geçer. Eski işveren de işçinin devir tarihine kadar işleyen kıdem süresi ve yine devir tarihinde geçerli olan ücret seviyesi üzerinden kıdem tazminatından sorumludur. Bir yıl süreyle, devrettiği tarihe kadar olan işçilik haklarından sorumludur. Soru: Celal Bey, SSK giriş tarihim 1987 ve toplam 4200 prim günüm var. Aynı zamanda 8 yıldır aynı işyerinde çalışmaktayım. Kendi isteğimle işten ayrılmak istiyorum. İşyerimin bulunduğu SGK İl Müdürlüğü “Kıdem tazminatı alabilir” yazısını vermiyor. İşyerinden de bu yazıyı istiyorlar. Bu durumda ne yapmamız gerekir? Ali Tütün Cevap: SGK’dan kısmi emeklilik olarak adlandırdığımız şartlarda 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3600 gün sayısıyla emekli olabilmek için yıl ve gün koşulunu doldurup da yaş koşulunu bekleyenler bir defaya mahsus olmak üzere kıdem tazminatlarını alarak işten ayrılabilirler. Bu haktan yararlanabilmek için işyerinizin bölgesinde bulunduğu SGK İl/Merkez Müdürlüğü’nden yazı götürmeniz zorunlu. Bu hakkı daha önce kullanmışsanız söz konusu müdürlükten yazı alamazsınız. Yine bazı SGK Müdürlükleri işyerinden çıkışınızın yapılmasını şart koşuyorlar. Önce işyeri çıkışınızı verecek. SGK İl/Merkez Müdürlüğü çıkışı gördükten sonra yazınızı veriyor. Yazıyı işyerinize ibraz ettiğinizde kıdem tazminatınız ödeniyor. DOĞUM BORÇLANMASI Soru: Celal Bey, merhaba. Mart 1986 yılında sigorta başlangıcım var. 1987 senesinin ikinci yarısında ara verdim. 26.12.1989 yılında ilk çocuğum, 26.06.1991’de de ikinci çocuğum dünyaya geldi. Ocak 1994-Kasım 1994’e kadar yine çalıştım. 01.12.1995’te üçüncü çocuğum dünyaya geldi. Nisan 2002’den Nisan 2007’ye kadar isteğe bağlı olarak SSK primlerimi yatırdım. 01.04.2007’de işyeri açmam nedeniyle Bağ-Kur’a geçtim ve halihazırda Bağ-Kur’luyum. SSK toplam prim gün sayısı 2340 gün. Bağ-Kur toplam gün sayısı ise 1218 gün. Sene başında SGK’ya doğum borçlanması için başvurdum. Red cevabı geldi. Yeni yapılan açıklamalardan sonra doğum borçlanması yapabilir miyim? Ayrıca üzerime kayıtlı olan işyerini askerden gelen oğlumun üzerine devrederek onun yanında hizmet akdiyle çalışırsam emekliliğimi nasıl etkiler? Selda Uçar Cevap: SGK’nın doğum borçlanmasıyla ilgili en son tebliğ değişikliği dolayısıyla borçlanma hakkından yararlanabilir hale gelmişsiniz. En fazla iki çocuğunuzun doğumu ile ilgili borçlanma yaparak 26.12.1989-25.06.1993 devresini hizmet olarak kazanabilirsiniz. Bağ-Kur statüsünden emeklilik için 20 tam yıl, 7200 prim gün sayısına ihtiyacınız var. Oysa 4/a(eski SSK) statüsünde 42 yaş 5075 günden emekli olabilirsiniz. Ancak son yedi yıl en fazla hangi statüden prim ödemişseniz o statüden emekli olacağınız için Bağ-Kur sonrası 4/a(eski SSK) statüsündeki gün sayısına da dikkat etmeniz gerekir. Soru: Merhaba Celal Bey, 1954 doğumlu bayanım. 1974 ve 1981 seneleri arasında 7 seneye yakın Emekli Sandığı’na bağlı olarak çalıştım. Daha sonra hiçbir yerde çalışmadım. 1986 yılında doğum yaptım. Doğum borçlanmasından faydalanabiliyor muyum? Faydalanabiliyorsam yapmam gereken nedir? Ayrıca 3600 iş günü (10 sene) emekliliğinden faydalanabiliyor muyum? 3600 emekliliğinden faydalanmak için SSK’da 1260 iş günü çalışma şartı gibi bir duyumum oldu, bu doğru mudur? Nurçen Arslankara Cevap: 5510 sayılı kanundaki doğum borçlanması 4/a (eski SSK) statüsü sigortalılara sağlanmış bir hak. Şu anda sizin bu statüde bir çalışmanız hiç olmamış. Siz 5434 sayılı Emekli Sandığı kanununa tabi çalışmışsınız. 4/a statüsünden bir iş bulup bir süre çalışarak son tebliğ değişikliğinden de yararlanıp, doğum borçlanması yapmanız mümkün. Emekli Sandığı’ndan kısmi emeklilik için 15 tam yıla ihtiyacınız var. 3600 günden emeklilik Emekli Sandığı ve Bağ-Kur’da bulunmuyor. 4/a (eski SSK’lı) statüde bir iş bulup çalışmanız halinde emeklilik için 1260 gün çalışma koşulunu gerçekleştirmeniz zorunlu. Bu yolu seçerseniz doğum borçlanması yapmanıza gerek de kalmaz. Kısa Cevaplar: – Sayın Aysun Oral, iki çocuk için yapacağınız doğum borçlanması 11.06.1991 tarihine kadar çeker. Bu da 52 yaş 5825 gün olan emeklilik koşullarınızın 48 yaş 5525 güne düşmesi demektir. – Sayın Necdet Tekinarslan, vekil öğretmenlikte sosyal güvence SSK değil Emekli Sandığı’dır. O nedenle araştırmanızı öncelikle o yönde yapmanız gerekir. – Sayın Mehmet Sekimci, sigortalılık başlangıcı için adınıza emeklilik primi olarak adlandırdığımız malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortası priminin yatırılması şart. Sigortalı işe giriş bildirgesi verildiği halde adınıza prim yatırılmamışsa sigortalı başlangıç tarihiniz adınıza emeklilik primi yatan sonraki ilk giriş tarihiniz olur. Kıdem tazminatı alabilir yazısı, verilirken de bu tarihe bakılır.
Kaynak:celal kapan/Y.Asır/23.8.10