GİRİŞ: Yeni (6331 s.) İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 20. maddesi kapsamında işverenlerin işyerlerinde çalışan temsilcilerini belirlemesi yükümlülüğü bulunmaktadır. Aksi takdirde idari para cezası uygulanmaktadır. Bu bağlamda İşveren; işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla yeterli sayıda çalışan temsilcisini görevlendirmesi gerekmektedir.
Çalışan temsilcilerinin Seçimi, işyerindeki çalışanların salt çoğunluğunun katılacağı bir oylamayla yapılır. Oylamanın gizli yapılması esastır. En fazla oy alan aday veya adaylar çalışan temsilcisi veya temsilcileri olarak ilan edilir. Oyların eşitliği durumunda, adaylar arasından işveren tarafından çalışan temsilcisi görevlendirilir. Seçim, sonuçları itibariyle 5 yıl geçerlidir.
Çalışan temsilcisi kadrosunun, herhangi bir nedenle boşalması durumunda, daha önce yapılan seçim sonuçlarına göre en fazla oy alan sıradaki aday atanır. İşyerinde yetkili sendika bulunması halinde, işyeri sendika temsilcileri çalışan temsilcisi olarak görevlendirilir. Sendika temsilci sayısının zorunlu çalışan temsilci sayısından az olması durumunda diğer çalışan temsilcisi veya temsilcileri yukarıda belirtilen usule göre işveren tarafından görevlendirilir.
İşyerinde farklı statü hukukuna tabi çalışanların üye olduğu birden fazla yetkili sendika bulunması halinde;
a) Bir çalışan temsilcisi görevlendirilecekse en çok üyeye sahip yetkili sendika temsilcisi çalışan temsilcisi olarak atanır.
b) Birden fazla çalışan temsilcisi görevlendirilecekse aşağıda yer alan örnekteki gibi hesaplanarak çalışan temsilcisi görevlendirilir.
Örnek: Toplam çalışan sayısı: 2000
22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu ve diğer iş akdi ile çalışanların sayısı: 1100
Diğer (statü hukukuna bağlı) çalışanların sayısı: 900
Görevlendirilecek çalışan temsilcisi sayısı: 5
Yetkili sendika sayısı: 2
Formül:
Çalışan temsilci sayısı = (22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu ve diğer iş akdi ile çalışanların sayısı veya Diğer (statü hukukuna bağlı) çalışanların sayısı / Toplam çalışan sayısı) * Görevlendirilecek çalışan temsilcisi sayısı
Hesaplama:
A Sendikası (6356 sayılı Kanuna göre yetkili) çalışan temsilci sayısı için;
(1100 / 2000) * 5 = 2,75 ≈ 3 Çalışan Temsilcisi
B Sendikası (4688 sayılı Kanuna göre yetkili) çalışan temsilci sayısı için;
(900 / 2000) * 5 = 2,25 ≈ 2 Çalışan Temsilcisi
İşyerindeki yetkili sendika, çalışan temsilcisi olarak görevlendirme yapmak istemediğini işverene yazılı olarak bildirmesi durumunda işveren yukarıda açıklanan atama yöntemiyle yeterli sayıda çalışan temsilcisinin görevlendirilmesini sağlar. İşyerinde yetkili sendika bulunmaması veya çalışanlar arasında aday olmaması veya seçimlere katılımda salt çoğunluğun sağlanamaması halinde işveren çalışanlar arasından dengeli dağılıma özen göstererek bunlar arasından atama yapılır.
Birden fazla çalışan temsilcisinin bulunması durumunda baş temsilci, çalışan temsilcileri arasında yapılacak seçimle belirlenir. İşyerindeki yetkili sendikanın yetkisini kaybetmesi veya bir başka sendikanın yetkili sendika olarak ilan edilmesi durumunda otuz günlük süre içerisinde işveren bu maddede belirtilen usullere göre çalışan temsilcisi veya temsilcilerinin görev yapmasını sağlar.
KAYNAK: İSA KARAKAŞ,” UYGULAMALI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EL KİTABI” WWW.muhasebesgk.com