25 yıldan beri yaptığım binlerce iş kazası ve meslek hastalığı teftişlerinde basit bir kaç iş sağlığı ve iş güvenliği tedbirinin alınmaması nedeniyle binlerce işçimizin ya öldüğü ya da malul kaldığına bizzat şahit oldum.
Diğer yandan iş kazalarının işveren tarafından SGK’ya bildirilmesi yasal zorunluluk olmasına rağmen bir çok işverenin iş kazasını gizlemekte olduğu da bilinen bir gerçektir.
Emeğinden başka geçim kaynağı olmayan işçilerin mağduriyetlerinin giderilmesi, haklarını en kısa yoldan ve eksiksiz alması için hiçbir karşılık ve menfaat beklemeden bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da tüm sorularını cevaplayıp destek olmaya devam edeceğiz. Dilekçe ve form örnekleri ücretsiz gönderilecektir.
E-mail: isakarakas@gmail.com
Bugüne kadar iş kazalarıyla ilgili çok sayıda kitap ve makale yazarı olarak işçilerin tüm haklarını dile getirmeye çalıştık.
İşverenler iş kazalarını 3 gün içinde artık sadece SGK’ya bildirmek zorunda. Bu bildirimi yapmayanlara ağır cezalar kesiliyor.
|
“BAŞIN DÜŞERSE DARA İSA KARAKAŞ’I ARA” E-Posta: isakarakas@gmail.com Türkiye Gazetesi: isa.karakas@tg.com.tr |
İş kazaları, başta inşaat işyerleri olmak üzere özellikle tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çok sıkça meydana gelmektedir. İşyerinde meydana gelen iş kazalarının işveren tarafından,
- Kazanın olduğu yerdeki kolluk kuvvetlerine derhal,
- SGK’ya ise internet üzerinden İş Kazası Bildirim Girişi menüsünden e-Bildirge şifresi ile en geç kazanın olduğu günden sonraki 3 iş günü içinde
bildirilmesi zorunludur. İnternet üzerinden SGK’ya yapılan bildirim yeterli olup, ayrıca (ÇSGB) yeni ismi olan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bildirilmesine gerek yoktur.
Ancak iş kazası geçiren işçinin çalışma gün sayısının SGK’ya bildirilmesinde dikkat edilmesi gereken çok önemli hususlar vardır. Buna dikkat edilmemesi durumunda işverenin büyük bir maddi ve manevi zarara uğraması, kaza geçiren işçinin de büyük bir hak kaybına uğraması kaçınılmaz olacaktır. İşverenin maddi zarara, işçinin de hak kaybına uğramaması için iş kazasının bildirilmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:
İş Kazası Geçirilen Günün Mutlaka Çalışılmış Gün Olarak SGK’ya Bildirilmelidir.
Uygulamada, iş kazası geçirip, kaza günü itibariyle hastanede yataklı tedavi gören veya rapor alan işçiler, işverenleri tarafından 01 koduyla “istirahatlı” olarak SGK’ya bildirilmekte ve birçok işveren tarafından iş kazasının olduğu günü çalışmış olarak gösterilmemekte ve ücret tahakkuku yapılmamaktadır. İş kazası sonucu kaza günü raporlu olduğu veya hastanede yatarak tedavi gördüğü nedeniyle, kaza gününde işçinin çalışmamış olarak gösterilmesi ve o günün eksik gün olarak SGK’ya bildirilmesinin haklı gerekçesi olamaz ve kabul edilemez.
5510 sayılı Kanunun 13. maddesine göre, işçinin işyerinde bulunduğu sırada, çalışırken veya işverenin servis aracıyla işyerine gidiş – gelişi sırasında meydana gelen kazalar iş kazası olarak sayılmaktadır. Kanunun bu açık hükmüne göre SGK uygulamalarında, isçinin is kazası geçirdiği gün sigortalı bildirilmesi gerektiği kabul edilmekte ve buna göre işlem yapılmaktadır. Diğer bir ifadeyle, iş kazası geçiren işçi hastanede tedavi görse veya rapor alsa dahi sigortalı gösterilip, o günün sigorta primi işveren tarafından tam olarak SGK’ya bildirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, iş kazası sonucu ölümlerde de, ölen kişinin ölüm gününde sigortalı gösterilmesi, o günün sigorta priminin işveren tarafından keza SGK’ya bildirilmesi gerekmektedir.
Diğer bir ifadeyle, bir olayın iş kazası sayılabilmcsi için kaza geçiren kişinin, kazanın meydana geldiği günde sigortalı olması gerekmekte ve kazaya maruz kaldığı gün için en az kısa vadeli sigorta kolları priminin bildirilmiş/ödenmiş olması gereklidir.
İş Kazasına Uğrayan İşçi İçin Kaza Gününün SGK’ya Bildirilmemesi İş Kazası Sayılıp Sayılmaması Konusunda Sorunlara Yol Açmaktadır.
İşyerlerinde meydana gelen iş kazalarında, kazaya uğrayan işçi için kaza gününe ait ücret tahakkukun yapılmadığı ve bundan dolayı da Kuruma bildirimin yapılmaması ile ilgili olarak. Sosyal Güvenlik Kurumu Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı tarafından belirlenen görüşe göre ve görüş doğrultusunda iş kazaları ile ilgili düzenlenen teftiş raporlarında, iş kazasının geçirildiği gün için sigortalısını Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmemiş olan işverenlerden, günlü ve kazançlı aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gerektiğinin belirtilmesi üzerine kaza geçiren işçi için ok aylık prim ve hizmet belgesi istenilmektedir. İstenen ek belgenin verilmemesi durumunda Kurumca resen düzenlenecektir.
SGK Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının İş Kazaları ile İlgili Uygulamaları Şöyle:
5510 sayılı Kanunun 13. maddesinde açıkça belirtildiği gibi, bir olayın iş kazası sayılabilmesi için kaza geçiren kişinin kazanın meydana geldiği zamanda sigortalı olması gerekmektedir. Başka bir ifade ile kişinin kazaya maruz kaldığı gün için kişi adına en azından kısa vadeli sigorta kolları priminin ödenmiş olması gereklidir. Diğer taraftan Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesine ve primlerin ödeme sürelerine dair usul ve esaslar hakkında tebliğin g maddesinde raporlu/istirahatlı olunan günler için sigorta priminin ödenmeyeceği belirtilmiştir. Bu durumda kaza geçirdiği gün Kurum’a bildirimi yapılmamış olan bir sigortalının kaza günü için ödenmesi gereken kısa vadeli sigorta kolları primi de ödenmemiş olacaktır, böyle bir durumda kazalı kaza günü karşılaştığı yada karşılaşacağı risklere karşılık gelen kısa vadeli sigorta kollan primi Kuruma ödenmemiş olduğu için 5510 sayılı Kanunun 13. maddesi hükümleri çerçevesinde kaza günü sigortalı sayılamayacaktır.
SGK’nın mevzuatına ve kabul görmüş uygulamasına göre, iş kazasının işyerindeyken ve işyerinde çalışırken meydana gelmesi, işçinin kaza gününde kısmen de olsa çalışmış ve ücret almayı hak etmiştir. Bu durum 5510 sayılı Kanunun 88. maddesinin birinci ve ikinci fıkrası ile birlikte değerlendirildiğinde, kaza geçiren işçi adına kaza günü için de Kuruma aylık prim ve hizmet belgesi verilmesi gerekmektedir.
İş kazası geçiren işçinin kaza gününü çalışmış olarak SGK’ya bildirilmemesi durumunda, sigorta müfettişliğince yapılacak yasal kayıt ve belgelerin incelenmesi sonucunda. 5510 sayılı Kanunun 102. maddesinin ilgili bentleri gereğince tahakkuk ettirilecek olan idari para cezaları:
1- İş kazası günü için verilmesi gereken Aylık Prim Belgesi yasal süresinde verilmediği için: İki asgari ücret tutarında.
2- İş kazası gününe ait ücretin deftere işlenmediği için kayıt geçersizliği için: Asgari ücretin yarısı tutarında,
3- İş kazası gününe ait ücretin ücret ödeme bordosunda bulunmaması nedeniyle ücret bordrosunda bulunmaması nedeniyle ücret bordosunun geçersizliği için:
Asgari ücretin yarısı tutarında,
İdari para cezası tahakkuk ettirilecektir.
Ayrıca, iş kazası geçiren işçinin yasal süresinde sigorta girişi yapılmamış ise işveren. 5510 sayılı Kanunun Ek 14. maddesine göre sigorta primi teşvik ve desteklerden yararlanamayacaktır.