I.DUL-YETİM AYLIĞI İÇİN BAŞVURU:Ölen sigortalıdan dolayı hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için hak sahiplerinin örneği Kurumca hazırlanan tahsis talep dilekçesi ile SGK’ya başvurması şarttır.Dilekçeye;
18 yaşını doldurmayanlar hariç, ortaöğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmayan erkek çocukların ilgili öğretim kurumundan alacakları öğrenci belgesi,
15 yaşından küçük çocuklar hariç olmak üzere bir adet belgelik fotoğraf,
Malul çocuklar için sağlık kurulu raporu,
Hak sahibi anne ve babalar için alınabiliyorsa il ve ilçe idare kurullarınca verilecek muhtaçlık kararı,
eklenmelidir.
II.AYLIK NE ZAMAN ÖDENMEYE BAŞLANIR?
1. Sigortalının öldüğü tarihte hak sahibi olup, bu niteliğin kaybedilmesi ve daha sonra tekrar hak sahibi durumuna girilmesi halinde, ölüm aylıkları, hak sahibi olma niteliğinin kazanıldığı tarihi takip eden aybaşından değil, hak sahiplerinin müracaat tarihlerini takip eden aybaşından başlatılacaktır. Bu durum, ölüm gelirleri için de uygulanacaktır
Örnek 1: Sigortalı B, 11.12.2008 tarihinde vefat etmiştir. Sigortalının hak sahibi kızına ölüm tarihini takip eden aybaşı olan 01.01.2009 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanmıştır. Hak sahibi kız çocuğunun 14.02.2009 tarihinde çalışmaya başlaması nedeniyle ölüm aylığı bu tarihi takip eden ödeme dönemi itibariyle kesilmiştir. Kız çocuğu 20.05.2009 tarihinde çalıştığı işten ayrılarak 12.06.2009 tarihinde tahsis talebinde bulunmuş olup, tarafına talebini takip eden aybaşı yani 01.07.2009 tarihi itibariyle ölüm aylığı bağlanacaktır.
Örnek 2: Sigortalı C, 10.10.2009 tarihinde vefat etmiştir. Babasının ölüm tarihinde evli olan kız çocuğu 02.03.2010 tarihinde boşanmış ve 16.06.2010 tarihinde tahsis talebinde bulunmuştur. Hak sahibi kız çocuğuna boşandığı tarihi takip eden aybaşı yani 01.04.2010 tarihi itibariyle ölüm aylığı bağlanacaktır.
2. Kurumdan malullük veya yaşlılık aylığı almakta iken ölen sigortalının hak sahiplerinin aylıkları da, sigortalının ölüm tarihini takip eden ay başından başlatılacaktır.
3. Kanunun 4/1-(b) bendine göre sigortalı sayılanların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için ölen sigortalının genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur. Kanunun yürürlük tarihinden sonra ölen sigortalının ölüm tarihinde prim borçlarının bulunması halinde, hak sahiplerine prim borçlarını ödemeden aylık bağlama işlemi yapılmayacak ve ölüm aylığı prim borçlarını ödedikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır. Sigortalıların ölüm tarihinde 1800 günden fazla primi ödenmiş süresinin bulunması aylıkların ölüm tarihini takip eden aybaşından itibaren başlatılması için yeterli sayılmayacaktır.
Örnek 1: Sigortalı 12.03.2009 tarihinde vefat etmiş olup öldüğü tarihte 4300 gün hizmeti bulunmakla birlikte prim borcu da bulunmaktadır. Hak sahipleri 20.05.2009 tarihinde prim borçlarını ödemişlerdir. Bu durumda hak sahiplerine prim borcunu ödedikleri tarihi takip eden aybaşı olan 01.06.2009 tarihi itibariyle aylık bağlanacaktır.
Örnek 2: 21.02.2009 tarihinde vefat eden 4/1-(b) sigortalısının 3800 prim ödeme gün sayısı ve bu hizmetlere ilişkin prim borcu bulunmaktadır. Hak sahipleri prim borçlarını 30.04.2009 tarihinde ödemiştir. Bu durumda ölüm aylığı prim borçlarının ödendiği tarihi takip eden aybaşı olan 01.05.2009 tarihi itibariyle başlatılacaktır.
4/1-(b) kapsamında geçen hizmetlerle 4/1-(a) ve 4/1-(c) kapsamında aylık bağlanacağı durumlarda, ölüm tarihinde, sigortalının 4/1-(b) kapsamında geçen hizmetlere ilişkin borcunun bulunması halinde, ölüm aylıkları prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödendiği tarihi takip eden aybaşından başlatılacaktır. Bu uygulama, 2008/Ekim ve sonrasında ölen sigortalıların hak sahiplerine bağlanacak ölüm aylıkları için yapılacaktır.
5. 4/1-(b) kapsamında ticari faaliyetine devam edeceğini belirterek 4/1-(a) kapsamında yaşlılık sigortasından tahsis talebinde bulunan ve talep tarihinde prim borçlarının bulunması nedeniyle aylık bağlama işlemi sonuçlandırılamayan sigortalıların borçlarını ödemeden vefat etmeleri halinde, bunların 4/1-(b) kapsamındaki sigortalılıkları ölüm nedeniyle sona ereceğinden;
Ölüm tarihine kadar hizmetlerinin dikkate alınması,
Ölüm sigortasında son sigortalılık haline göre aylık bağlanacağından ve bu durumda iken ölen sigortalıların faaliyetlerinin devam etmesi nedeniyle son sigortalılık halinin 4/1-(b) olması,
Bunların hak sahiplerinin prim borçlarını ödemesi koşuluyla prim borçlarının ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren 4/1-(b) kapsamında ölüm aylığı bağlanması,
gerekmektedir.
6. Kanunun yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinden önce 1479 ve 2926 sayılı kanunların ilgili maddelerine göre, sigortalıların gerek kendilerinin gerekse ölümleri halinde hak sahiplerinin askerlik borçlanması yapabilmesi için borçlanma tarihinde veya ölüm tarihinde aktif sigortalı olma şartı arandığından, anılan kanunlara göre aktif sigortalı olmamaları nedeniyle askerlik borçlanma talepleri reddedilenlerin, Kanunun yürürlük tarihinden sonra anılan Kanunun 41. maddesine göre gerek kendilerince gerekse hak sahiplerince yapılan talepleri kabul edilerek borçlanma işlemleri sonuçlandırılacaktır.
Söz konusu Kanun hükmünden yararlanmak suretiyle askerlik borçlanması yaparak ölüm aylığı talebinde bulunan hak sahiplerine sigortalının ölüm tarihinde yürürlükte bulunan kanun hükümlerine göre borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren ölüm aylığı bağlanacaktır.
Ölüm sigortasında, sigortalıların ölüm tarihinde yürürlükte bulunan kanun hükümlerine göre aylık bağlanacağından, Devredilen Bağ-Kur Tahsisler Daire Başkanlığının 2002/33 sayılı Genelgesinin “3.2.3- 619 sayılı KHK (04.10.2000 tarihinden sonra)” bölümünün (c) bendi, Kanunun yürürlük tarihi olan 01.10.2008 tarihi itibariyle uygulamadan kaldırılmıştır.
Örnek 1:
Mes.kur.kayıt tarihi : 01.01.1996
Terk tarihi : 31.12.1997
Hizmet süresi : 2 yıl
Ölüm tarihi : 01.06.1999
Askerlik borç.tal.tar. : 25.06.2000
Hak sahipleri askerlik borçlanması yapmak suretiyle ölüm aylığı bağlanmasını talep etmektedir. Ancak sigortalı öldüğü tarihte aktif sigortalı olmadığından yürürlükte bulunan 1479 sayılı Kanunun ek 9. maddesi gereğince hak sahibinin borçlanma talebi reddedilmiştir.
Örnek 2:
Mes.kur.kayıt tarihi : 01.01.1996
Terk tarihi : 31.12.1997
Hizmet süresi : 2 yıl
Ölüm tarihi : 01.06.1999
Askerlik borç.tal.tar. : 22.06.2009
Borç. ödediği tarih : 01.07.2009
Aylık başlangıç tarihi : 01.08.2009
Hak sahiplerinin askerlik borçlanma talep tarihinin Kanunun yürürlük tarihinden sonra olması ve Kanunda borçlanma için ölüm tarihinde aktif sigortalılık şartı aranmaması nedenleriyle hak sahiplerine borçlanma yaptırılacak ve ölüm aylığı bağlanmasında sigortalının ölüm tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat gereği 3 yıllık hizmet süresi koşulu borçlanma ile yerine geldiğinden, ölüm aylığı borçlanma bedelinin ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
İsa KARAKAŞ
SGK BAŞMÜFETTİŞİ
İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK UZMANI