Konuyla ilgili Devlet Personel Başkanlığı aşağıdaki mütealada bulunmuştur.
Sulama Birliği Başkanlıkları emrinde 5393 sayılı Belediye Kanununa tabi sözleşmeli personel olarak çalışmakta iken 6172 sayılı Sulama Birlikleri Kanununun yürürlüğe girmesiyle mezkur Kanunun Geçici 1 inci maddesine istinaden sözleşmeli olarak çalışmaya devam eden personelin, 02/08/2013 tarihli ve 28726 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6495 sayılı Kanun kapsamında kadroya geçirilip geçirilemeyeceği hususundaki görüş talep eden ekli I Sayılı Liste’deki yazı ve dilekçeler Başkanlığımızca incelenmiş olup, konuya ilişkin görüşün Genel Müdürlüğünüzce ilgili Sulama Birliklerine iletilmesinin daha uygun olacağı değerlendirilmektedir.
Bilindiği üzere, Sulama Birlikleri 5335 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanununun 19 uncu maddesine göre Mahalli İdare Birliği statüsünde iken 22/03/2011 tarihli ve 27882 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6172 sayılı Sulama Birlikleri Kanununun yürürlüğe girmesiyle birlikte, söz konusu Kanuna tabi olmaya başlamış; bahsi geçen Kanunun 21 inci maddesi ile 5335 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanununun 19 uncu maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.
6172 sayılı Sulama Birlikleri Kanununun “Amaç ve kapsam” başlıklı 1 inci maddesinde, “Bu Kanunun amacı; ülkenin su varlık ve kaynaklarının rasyonel kullanımı maksadıyla umumi sulardan faydalanmak üzere Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından inşa edilmiş veya halen inşa edilmekte olan ya da inşa edilmesi planlanan sulama tesislerini gayelerine uygun şekilde kullanmak, işletmek, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün onayını almak suretiyle işlettirmek, bu tesislerin bakım, onarım ve yönetim sorumluluğunu yürütmek, tesisi geliştirmeye yönelik yeni projeler yapmak, yaptırmak veya tesisi yenilemekle görevli sulama birliklerinin kuruluşu, organlar ile görev ve yetkilerini düzenlemektir.
(2) Sulama birlikleri kamu tüzel kişiliğine sahip olup, bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde özel hukuk hükümlerine tabidir.” hükmü, “Tanımlar” başlıklı 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, “Birlik: Sulama birliğini,” hükmü, aynı maddenin (ç) bendinde “Birlik ana statüsü: Çerçeve ana statüye uygun olarak kurucular kurulu tarafından hazırlanarak Bakanlıkça onaylanan metni,” hükmü, “Birliğin tüzel kişilik kazanması ve birliğe üyelik” başlıklı 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında “Birlik; tek yerleşim biriminden oluşan birlikler hariç olmak üzere, görev alanı içinde bulunan her yerleşim biriminden; üçüncü dereceye kadar hısım olmayan ve her yerleşim biriminden en az birer kişi ve toplamda beş kişiden az olmamak üzere su kullanıcılarının imzaladığı birlik ana statüsünün, DSİ’nin de görüşü alınmak suretiyle Bakanlıkça onaylanması sonucu tüzel kişilik kazanır.” hükmü, “Mevcut birlikler” başlıklı geçici 1 inci maddesinde “(1)Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte 26/5/2005 tarihli ve 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanununa göre kurulmuş olan sulama birlikleri onsekiz ay içinde durumlarını bu Kanuna uygun hale getirmek zorundadır. Aksi takdirde bu birliklerin tüzel kişiliği kendiliğinden sona erer ve bu birlikler valinin görevlendireceği vali yardımcısı başkanlığında; defterdarlık, tarım il müdürlüğü, DSİ bölge müdürlüğü ve il mahalli idareler müdürlüğü yetkililerinden oluşan tasfiye komisyonu tarafından en geç iki ay içinde tasfiye edilir. Birliğin tüm hak, alacak, borç ve 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olmayan personeli ile birliğe ait taşınır ve taşınmazlar bu Kanuna istinaden kurulan yeni birliğe devrolunur.
(2) Kurulmuş olan sulama birliklerinde 657 sayılı Kanuna tabi olarak çalışan personel, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde Devlet Personel Başkanlığınca tespit edilecek ihtiyaca göre kadroları ile mükteseplerine uygun olarak diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredilir.
(3) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulmuş olan birliklerde sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar, mevcut statüleri ile istihdam edilmeye devam olunur. Birlikler, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren mevcut statüleri devam edenler dışında yeni sözleşmeli personel istihdam edemezler.
(4) Bakanlık DSİ’nin teklifi üzerine birliklerin, bu maddeye göre yeniden kurulmaları sırasında görev alanlarında değişiklik yapmaya yetkilidir.” hükmü, “Yürürlük” başlıklı 22 nci maddesinde “Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.” hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, Başkanlığımızca 6172 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarih olan 22/03/2011 tarihinden itibaren, Sulama Birliklerinde 657 sayılı Kanuna tabi olarak çalışan memur statüsündeki personelin 1 yıl içerisinde kamu kurum ve kuruluşlarına devri yapılmış olup, mezkur Kanunun Geçici 1 inci maddesinde bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulmuş olan birliklerde sözleşmeli personel statüsünde çalışanların, mevcut statüleri ile istihdam edilmeye devam edileceği, Birlikler bünyesinde bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren mevcut statüleri devam edenler dışında yeni sözleşmeli personel istihdam edilemeyeceği ifade edilmektedir.
02/08/2013 tarihli ve 28726 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6495 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinde; “…İl özel idaresi, belediye ve bağlı kuruluşları ile mahalli idare birliklerinde 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesinin üçüncü fıkrası çerçevesinde 25/6/2013 tarihi itibarıyla çalışmakta olan ve 48 inci maddede belirtilen genel şartları taşıyanlardan, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren otuz gün içinde yazılı olarak başvuranlar, sözleşmeli personel olarak çalıştırılmalarına esas alınan memur kadrolarına, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren doksan gün içinde kurumlarınca atanırlar…” hükmü yer almaktadır.
Ayrıca, Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan “657 Sayılı Kanunun Ek 41 İnci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Rehber”in “I-Kapsam” başlıklı bölümün 3 üncü fıkrasında ise “Kamu kurum ve kuruluşlarında 657 sayılı Kanunun geçici 41 inci maddesinin birinci fıkrasında sayılan mevzuat hükümleri uyarınca istihdam edilen sözleşmeli personel dışında diğer mevzuat hükümleri uyarınca istihdam edilen sözleşmeli personeli, 8/3/2011 tarihli ve 6172 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi kapsamına giren sulama birliklerinde sözleşmeli personel olarak çalışmakta olanlar ile mahalli idare birliklerinde 5393 sayılı Kanunun 49 uncu maddesinin üçüncü fıkrası hükümleri dışında diğer ilgili mevzuata göre çalıştırılmakta olanları kapsamamaktadır.” hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, 6172 sayılı Kanuna göre kurulan sulama birliklerinin bu Kanunun öngördüğü hukuki statü gereğince kuruluşları ve kamu iktisadi kişiliğini kazanma usulleri yönünden mahalli idare birliği olarak değerlendirilemeyeceği, 6172 sayılı Kanundan önce kurulan sulama birliklerinin ise; kuruluşlarının kuruluşlarını düzenleyen 5355 sayılı Kanunun 19 uncu maddesinin 6172 sayılı Kanunun 21 inci maddesine ile yürürlükten kaldırılması ve 6172 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi gereğince söz konusu sulama birliklerinin durumlarını 6172 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on sekiz ay içinde bu Kanunun öngördüğü hukuki statüye uygun hale getirmek zorunda olmaları sebebiyle, sulama birliklerinin mahalli idare birliği olarak değerlendirilemeyeceği mütalaa edilmektedir.
Bu itibarla, 6495 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinde mahalli idare birliklerinde 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesinin üçüncü fıkrası çerçevesinde 25/6/2013 tarihi itibarıyla çalışmakta olan ve 48 inci maddede belirtilen genel şartları taşıyanlardan, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren otuz gün içinde yazılı olarak başvuranların, sözleşmeli personel olarak çalıştırılmalarına esas alınan memur kadrolarına atanacağı belirtilmekte olup; sulama birliklerinin mahalli idare birliği olmaması sebebiyle, Sulama Birliklerinde 6172 sayılı Kanunun geçici birinci maddesine istinaden sözleşmeli olarak istihdam edilen personelin 6495 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi kapsamında memur kadrosuna geçirilmesinin mümkün bulunmadığı mütalaa edilmektedir.