SOSYAL GÜVENLİK REFORMU İLE BİRLİKTE EMEKLİLİKTE GELİNEN SON DURUM
I. GİRİŞ: Sosyal güvenlik toplumu oluşturan bütün bireylerin bugünlerini etkiledeği gibi yarınlarını da çok yakından ilgilendirilmektedir. Bu nedenle sosyal güvenlik ile ilgili en ufak bir yasal değişiklik halinde bile akla ilk gelen soru “emeklilik şartları zorlaşacak mı?” olmaktadır.
Emeklilik şartları ile ilgili yarım asır içerisinde çok fazla değişiklik yapılmıştır. İlk yıllarda yapılan değişiklikler sonucu başka ülkelerde hiç rastlanmayan yaşlarda emekliler sınıfının oluşmasına neden olmuştur. Öyle ki 38 yaşında bayanlar, 43 yaşında baylar emekli olmuştur. En verimli çağlarda erken yaşlarda emekli olanların tekrar çalışma hayatına dönmesi bu kez işsizlik altında inleyen gençlerin çalışma hayatına girmesini zorlaştırmaya başlaması, Kurumun aktif/pasif dengesinin bozulması v.s sebeplerle çare olarak “sosyal güvenlik destek primi” uygulamasının getirilmesine neden olmuştur. Sosyal güvenlik destek priminin de çare olarak yeterli görülmemesi bu kez gittikçe emeklilik şartlarının zorlaştırılması yönünde düzenlemelere gidilmesine yol açmıştır. Bu bağlamda 1999 yılında 4447 sayılı Kanun ile yapılan köklü değişiklerle (I. Sosyal Güvenlik Reformuyla) özelikle emeklilik şartları ağırlaştırılmıştır.
Bu yazımızda en son yapılan II. S osyal güvenlik reformu ile birlikte emeklilikte gelinen son durum irdelenmiştir.
II. İŞÇİLERİN (SSK’LILARIN) EMEKLİLİĞİ
A. NORMAL EMEKLİLİK KOŞULLARI
| Yaş |
| Kadın: 58, Erkek: 60 |
| Prim Ödeme Gün Sayısı |
| En Az 7000 Gün Prim Ödemiş Olmak |
B. KISMİ EMEKLİLİK MAAŞI İÇİN
| Yaş |
| Kadın: 58, Erkek: 60 |
| Prim Ödeme Gün Sayısı |
| En Az 4500 Gün Prim Ödemiş OlmakVe |
| 25 Yıldan Beri Sigortalılık Süresinin Bulunması. |
III. ESNAF SANATKAR VE DİĞER BAĞIMSIZ ÇALIŞANLARIN (BAĞ-KUR’LULARIN) EMEKLİLİĞİ
A. NORMAL EMEKLİLİK KOŞULLARI
| Yaş |
| Kadın: 58, Erkek: 60 |
| Prim Ödeme Gün Sayısı |
| En Az 25 tam yıl (9000 Gün) Prim Ödemiş Olmak |
B. KISMİ EMEKLİLİK MAAŞI İÇİN
| Yaş |
| Kadın: 60, Erkek: 62 |
| Prim Ödeme Gün Sayısı |
| En Az 5400 Gün Prim Ödemiş OlmakVe |
| 15 Yıldan Beri Sigortalılık Süresinin Bulunması. |
IV. MEMURLARIN (EMEKLİ SANDIĞI’NA TABİ OLANLARIN) EMEKLİLİĞİ
A. NORMAL EMEKLİLİK KOŞULLARI
| Yaş |
| Kadın: 58, Erkek: 60 |
| Prim Ödeme Gün Sayısı |
| En Az 25 tam yıl (9000 Gün) Prim Ödemiş Olmak |
B. KISMİ EMEKLİLİK MAAŞI İÇİN
| Yaş |
| Kadın: 61, Erkek: 61 |
| Prim Ödeme Gün Sayısı |
| En Az15 Yıldan Beri Sigortalı (5400 Gün Prim Ödemiş) |
IV. SOSYAL GÜVENLİK REFORMU SONRASI İŞE GİRENLERLERİN EMEKLİLİĞİ
Sosyal güvenlik reformu 01.05.2008 tarihinden sonra ilk defa işe girenlerin emeklilik şartlarını zorlaştırmaktadır. 30.04.2008 tarihi ve öncesinde işe girenlerin emeklilik (Yaş, Prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi açısından) şartlarında bir değişiklilik söz konusu değildir. Buna göre ilk defa 5510 sayılı Kanuna tabi olarak çalışanlar normal emeklilik için;
- Memur ve esnaf, sanatkar ve diğer bağımsız çalışanlar (Bağ-Kur’lular);
Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olmaları ve en az 9000 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin olması,
- İşçiler (SSK’lılar) ise;
Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olmaları ve en az 7200 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin olması,
Şartlarının bulunması halinde normal emeklilik maaşına hak kazanacaklardır. Ancak, belirtilen yaş şartı “prim gün sayısı şartının doldurulduğu” aşağıdaki tarihler arasına denk geldiğinde o tarihlerde yaş şart aranacaktır.
| 1) 1/1/2036 İlâ 31/12/2037 Tarihleri Arasında Kadın İçin 59, Erkek İçin 61, |
| 2) 1/1/2038 İlâ 31/12/2039 Tarihleri Arasında Kadın İçin 60, Erkek İçin 62, |
| 3) 1/1/2040 İlâ 31/12/2041 Tarihleri Arasında Kadın İçin 61, Erkek İçin 63, |
| 4) 1/1/2042 İlâ 31/12/2043 Tarihleri Arasında Kadın İçin 62, Erkek İçin 64, |
| 5) 1/1/2044 İlâ 31/12/2045 Tarihleri Arasında Kadın İçin 63, Erkek İçin 65, |
| 6) 1/1/2046 İlâ 31/12/2047 Tarihleri Arasında Kadın İçin 64, Erkek İçin 65, |
| 7) 1/1/2048 Tarihinden İtibaren İse Kadın Ve Erkek İçin 65, |
Örneğin ilk defa 01.05.2008 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başlayan bir kişi emeklilik için gerekli prim ödeme gün sayısını (işçiler için:7200, Memur ve serbest çalışanlar için 9000 gün) 31.12.2035 tarihinde tamamlarsa Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşında emekli olacaktır. Örneğimizdeki kişi prim ödeme gün sayısını 01.01.2043 tarihinde doldurursa bu kez Kadın ise 62, erkek ise 64 yaşında emekli olacaktır.
İsa KARAKAŞ/TÜM YÖNLERİYLE EMEKLİLİK EL KİTABI/ 2012 3.baskı, Muhasebe&Sosyalgüvenlik kiatpevi/ www.muhasebesgk.com