A) 3996 s. Kanuna Göre Yap-İşlet-Devret veya 3359 sayılı Kanuna Göre Kiralama Karşılığı Yaptırılan Projelerde KDV İstisnası Uygulaması:31/3/2012 tarihli ve 6288 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu ile Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanunda ve Kamu İhale Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun1 1 inci maddesi ile 3065 sayılı KDV Kanununa2 geçici 29 uncu madde eklenmek suretiyle 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanuna3 göre yap-işlet-devret modeli çerçevesinde gerçekleştirilecek projeler ve 7/5/1987 tarihli ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun4 ek 7 nci maddesine göre Yüksek Planlama Kurulu tarafından kiralama karşılığı yaptırılmasına karar verilen sağlık tesislerine ilişkin projelerden bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce ihale veya görevlendirme ilanı yayımlanmış ancak teklif alınmamış olanlar ile 31/12/2023 tarihine kadar ihale veya görevlendirme ilanı yayımlanacak olanların; ihale edilmesi ile görevlendirilen veya projeyi üstlenenlere yatırım döneminde proje kapsamında yapılan mal teslimleri ve hizmet ifaları 4/4/2012 tarihinden itibaren katma değer vergisinden istisna edilmiş, aynı maddenin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden istisna uygulamasına ilişkin usul ve esaslar aşağıda belirlenmiştir.
1. İstisnanın Kapsamı
1.1. İstisnadan Yararlanacak Projeler
İstisnadan;
– 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanuna göre yap-işlet-devret modeli çerçevesinde gerçekleştirilecek projeler,
– 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun ek 7 nci maddesine göre Yüksek Planlama Kurulu tarafından kiralama karşılığı yaptırılmasına karar verilen sağlık tesislerine ilişkin projeler,
-Yukarıdaki projelerden 4/4/2012 tarihinden önce ihale veya görevlendirme ilanı yayımlanmış ancak teklif alınmamış projeler,
-Bu projelerden 31/12/2023 tarihine kadar ihale veya görevlendirme ilanı yayımlanacak olanlar,
yararlanır.
1.2. İstisna Kapsamına Giren İşlemler
Bu Tebliğin (1.1.) ayrımında sayılan projelere ilişkin olarak;
-Bu projeler kapsamındaki işlerin ihale edilmesi,
-Görevlendirilen veya projeyi üstlenenlere yatırım döneminde yapılacak teslim ve hizmetler,
KDV’den istisna tutulur.
Yatırım dönemi, söz konusu projelere ilişkin olarak ilgili idare ile yapılan sözleşmelere göre belirlenir. Yatırım dönemi süresinde (sürenin uzatılması ya da kısaltılması şeklinde) ortaya çıkacak değişikler, ilgili idare tarafından doğrudan Gelir İdaresi Başkanlığına bildirilir.
1.3. İstisna Kapsamına Giren Mal ve Hizmetler
İstisna; bu Tebliğin (1.1.) ayrımında belirtilen projeleri üstlenen ana yüklenicilere, doğrudan bu projelere yönelik olarak yapılacak teslim ve hizmetler ile ithalat işlemlerine uygulanır.
Ancak, doğrudan proje ile ilgili olmayan mobilya, mefruşat ve benzeri demirbaşlar ile binek otomobili, insan taşımaya mahsus otobüs, minibüs ve benzeri araç alımları istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir. İstisna kapsamında değerlendirilmeyecek olan bu alımların yedek parça, yakıt, tadil, bakım ve onarım masrafları ile idari hizmet birimlerinin tadil, bakım, onarım, ısıtma, aydınlatma giderleri, her türlü büro malzemesi, kırtasiye, yiyecek, giyecek gibi alımlar ve temizlik hizmetlerinde de istisna uygulanmayacaktır.
2. İstisnanın Uygulanması
Bu Tebliğin (1.1.) ayrımında sayılan projelerden birisini üstlenen ana yüklenici mükellefler, söz konusu projeler kapsamında (projeyle ilgili bilgilere de yer vermek kaydıyla) kendilerine yapılacak teslim ve hizmetlere istisna uygulanması talebiyle doğrudan Gelir İdaresi Başkanlığına bir yazı ile müracaat ederler. Gelir İdaresi Başkanlığı istisna talebinde bulunan mükellef ve projenin istisna kapsamına giren projelerden olup olmadığına, talepte bulunan mükellefin bu projenin ana yüklenicisi konumunda bulunup bulunmadığına, yatırım döneminin sona erdiği tarih ve benzeri hususlara yönelik olarak projeyi ihale eden ilgili idareden bir yazı ile bilgi ister.
Projeyi ihale eden ilgili idarenin olumlu yazısına istinaden durum mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesi başkanlığı (VDB)/defterdarlığa bildirilir, ilgili VDB veya defterdarlık Tebliğ ekinde yer alan (Ek:1) yazıyı düzenleyerek mükellefe verir.
İstisnadan yararlanmak isteyen mükellefler, istisna kapsamında yapacakları mal ve hizmet alımlarında, bu yazının imza ve kaşe tatbik edilmiş bir suretini satıcıya vermek; ithalat işlemlerinde ise ilgili gümrük idaresine ibraz etmek suretiyle istisna kapsamında işlem yapılmasını talep ederler.
Satıcılar yaptıkları teslim ve hizmet ifalarına ilişkin faturada, bu Tebliğin (1.1.) ayrımındaki açıklamaları da göz önünde bulundurmak suretiyle KDV hesaplamazlar.
İstisna tek safhada uygulanacak olup, projeyi üstlenen mükellefe mal teslimi ve hizmet ifasında bulunan mükelleflerin istisna kapsamında yaptıkları teslim ve hizmetlere yönelik alımlarında KDV istisnası uygulanması söz konusu değildir.
Satıcılar, alıcı tarafından bir nüshası kendilerine verilen istisna yazısını 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun5 muhafaza ve ibraz hükümleri gereğince saklamak zorundadırlar.
Ayrıca, ana yüklenici firmanın istisnadan yararlanma şartlarını kaybetmesi halinde bu durum projeyi ihale eden ilgili idare tarafından istisnadan yararlanma şartlarının kaybedildiği tarihe de yer verilmek suretiyle Gelir İdaresi Başkanlığına bildirilir.
3. İade Uygulaması
Projeyi üstlenen firmalara mal teslimi ve hizmet ifasında bulunan mükellefler, istisna kapsamında yapmış oldukları teslim ve hizmetleri ait oldukları dönemler itibariyle KDV beyannamesinin “Tam İstisna Kapsamındaki İşlemler” tablosunun 318 kod numaralı “3996 sayılı Kanuna göre Yap-İşlet-Devret veya 3359 sayılı Kanuna göre Kiralama Karşılığı Yaptırılan Projelere İlişkin Teslim ve Hizmetler” başlıklı satırında beyan ederler. İstisna kapsamında yapılan teslim ve hizmetlere ait yüklenilen KDV’nin indirim yoluyla telafi edilemeyen kısmı, 84 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin6 mal ihracından doğan KDV iadesindeki esaslar çerçevesinde mükelleflerin talebi doğrultusunda nakden veya mahsuben iade edilir.
İade talebi bir dilekçe ile yapılır.
Dilekçeye;
-Tebliğ ekinde yer alan (Ek:1) yazının alıcı mükellef tarafından imza ve kaşe tatbik edilmek suretiyle onaylanmış bir örneği,
-Yüklenilen KDV listesi ve tablosu,
-İşlemin gerçekleştiği döneme ait indirilecek KDV listesi,
– İstisna kapsamında düzenlenen satış faturalarının listesi,
eklenir.
4. Teklifleri Alınmış ya da İhalesi veya Görevlendirmesi Yapılmış İşlerde İstisna Uygulaması
KDV Kanununun geçici 29 uncu maddesinin ikinci fıkrasında, “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce teklifleri alınmış ya da ihalesi veya görevlendirmesi yapılmış işlerde; görevli şirketin veya yüklenicinin bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde talepte bulunması halinde bu maddenin yürürlük tarihinden sonra birinci fıkra kapsamındaki mal teslimleri ve hizmet ifaları da katma değer vergisinden müstesna tutulur. Şu kadar ki, bu istisnanın uygulanabilmesi için görevli şirketin veya yüklenicinin proje nedeniyle yatırım döneminde yükleneceği katma değer vergisi tutarının, indirim yoluyla telafi edilebileceği tarihe kadar, projenin ana kredi finansman koşullarına göre oluşacak finansman maliyeti tutarı veya buna isabet eden sürenin, ilgisine göre; işletme süresi öngörülen projelerde işletme süresinden, kira öngörülen projelerde kira tutarından veya kira süresinden indirileceği hususunun bu şirketler tarafından, içeriği idarece belirlenecek taahhütname ile taahhüt edilmesi ve bu taahhüdün idarece kabul edilmesi gerekir. İndirimler, ilgili projelere ait sözleşmelerde öngörülen esaslar dikkate alınarak yapılır.” hükmüne yer verilmiştir.
Buna göre, maddenin yürürlüğe girdiği 4/4/2012 tarihinden önce teklifleri alınmış ya da ihalesi veya görevlendirmesi yapılmış işlerde de bu madde kapsamında istisna uygulanabilecektir.
İstisnadan faydalanmak isteyen mükellefler geçici 29 uncu maddenin yürürlüğe girdiği 4/4/2012 tarihinden itibaren üç ay içinde, işi taahhüt ettikleri ilgili idareye doğrudan müracaat ederler. Projeyi ihale eden idare, projenin KDV Kanununun geçici 29 uncu maddesinde sayılan projelerden olduğunu, talepte bulunan mükellefin bu projenin ana yüklenicisi konumunda bulunduğunu, görevli şirketin veya yüklenicinin proje nedeniyle yatırım döneminde yükleneceği KDV tutarının indirim yoluyla telafi edilebileceği tarihe kadar, projenin ana kredi finansman koşullarına göre oluşacak finansman maliyeti tutarı veya buna isabet eden sürenin, ilgisine göre; işletme süresi öngörülen projelerde işletme süresinden, kira öngörülen projelerde kira tutarından veya kira süresinden indirilmesini taahhüt ettiğini ve bu taahhüdün idarelerince kabul edildiğini, dolayısıyla firmanın söz konusu istisnadan yararlandırılmasında herhangi bir sakınca bulunmadığını bir yazı ile Gelir İdaresi Başkanlığına bildirir.
Projeyi ihale eden idarenin olumlu yazısına istinaden mükellefin istisnadan yararlanma talebiyle ilgili olarak bu Tebliğin (2.) ayrımında belirtildiği şekilde hareket edilir.
5. Sorumluluk Uygulaması
İstisnadan yararlanmak isteyen mükelleflerin istisna yazısının imza ve kaşe tatbik edilmiş bir suretini mal teslimi ve hizmet ifasında bulunan satıcıya vermeleri gerekmektedir. Bu yazı olmadan istisna uygulanması halinde, ziyaa uğratılan vergi, ceza, zam ve faizlerden teslim veya hizmeti yapan mükellefler ile birlikte teslim veya hizmet yapılan alıcı da müteselsilen sorumlu olacaktır.
Kendisine teslim veya hizmetin istisna kapsamına girdiğini gösteren belge verilen satıcı mükellefler, başka bir şart aramaksızın istisna kapsamında işlem yapacaktır. Daha sonra işlemin, istisna için ilgili düzenlemelerde belirtilen şartları baştan taşımadığı ya da şartların daha sonra ihlal edildiğinin tespiti halinde, ziyaa uğratılan vergi ile buna bağlı ceza, faiz ve zamlar, kendisine istisna kapsamında teslim veya hizmet yapılan alıcıdan aranacaktır.
B) KDV Genel Tebliğlerinde Yapılan Değişiklikler
1. 43 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin7 “İstisna Kapsamına Giren Mallar” başlıklı (A/3) bölümü aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Her türlü mal teslimleri (4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa8 ekli I Sayılı Listede yer alan mallar hariç) için uygulama kapsamında işlem yapılabilecektir. Hizmet ifalarında ise bu kapsamda işlem yapılması mümkün değildir.”
2. 117 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin9 “4. DÜZELTME İŞLEMLERİ” bölümünün (4.2.2.) maddesinde yer alan örnek aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Örnek:
Konfeksiyon toptancısı (A)’dan ¨100.000 tutarında 1.000 parçalık %8 KDV oranına tabi fason iş siparişi alan imalatçı (B) tarafından, 2012/Nisan döneminde bu işle ilgili olarak fatura düzenlemiş, faturada gösterilen (100.000 x 0,08 = ) ¨8.000 tutarındaki KDV’nin (8.000 x 0,5 = ) ¨4.000 tutarlık kısmı (B)’ ye ödenmiş, (8.000 x 0,5 = ) ¨4.000 tutarlık kısmı ise (A) tarafından tevkifata tabi tutularak sorumlu sıfatıyla beyan edilmiştir.
(B), bu siparişin 200 adetlik kısmını zamanında teslim edemediğinden bedelde ¨20.000 tutarında bir azalma meydana gelmiştir.
2012/Mayıs döneminde ortaya çıkan bu değişiklik nedeniyle tarafların karşılıklı düzeltme yapması gerekmektedir.
Buna göre (B), (A) ya ¨20.000 ile birlikte bu tutara ait (20.000 x 0,08 = ) ¨1.600 tutarındaki KDV’nin tevkifata tabi tutulmayan (1.600 x 0,5 = ) ¨800 tutarındaki kısmını (toplam ¨20.800) iade edecek, 2012/Nisan döneminde beyan ettiği ¨800 tutarındaki KDV’yi 2012/Mayıs dönemine ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapacaktır.
(A) ise 2012/Nisan döneminde indirim konusu yaptığı ¨800 tutarındaki KDV’yi, 2012/Mayıs döneminde 1 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edecektir.
(A)’nın bu fason sipariş nedeniyle tevkifata tabi tutarak beyan ettiği verginin, ¨20.000 tutarına isabet eden kısmı olan (1.600 x 0,5 = ) ¨800 aynı zamanda indirim konusu yapılmış olduğundan, bir düzeltme işlemine konu olmayacaktır.”