İstanbul Ticaret Odası Ekonomi Danışma Kurulu, Mayıs ayı toplantısında yeni teşvik sistemini ele aldı. Kurul üyeleri, Dr. Can Gürlesel’in yaptığı sunumun ardından görüşlerini dile getirdi. İşte satır başları:
MEVCUT SANAYİ FARKLI BİR PLATFORMA ÇIKARILMALI
Dr. Tevfik Altınok:
* Yeni teşvik sistemi açıklamalarında mali sektörle ilgili konu burada hiç değinilmeyen bir konu.
* Yeni teşvik sisteminin müspet yönlerinin yanında belirli noksanlıkları da var.
* Türkiye sınıf atlamalıdır dedik hep. Bu sınıfı atlayabilmesi için mevcut sanayinin farklı bir platforma çıkarılması gerekli. Bu platformu göremedim ben. Şu haliyle o platformun nereye çıkacağı konusunda tereddütlerim var. Hangi teknolojide neyi teşvik ettiğini bu düzenlemede ben görmüyorum.
* Enerji ve telekom gibi alanların da düzenlemede doğrudan ismi bahsedilerek teşvik edilmesi gerekirdi.
TEŞVİKLER BÜTÇEYE NE KADAR YÜK GETİRECEK
Dr. Berra Doğaner:
* Üç hafta oldu, tebliğlerin gelmemiş olması pek normal değil.
* Son teşvik paketi çıkalı 2.5 sene olmuş. Bir önceki teklif paketi çok işlevsel olmamıştı. Bu sefer hakikaten iyi düşünülmüş bir paket var. İnce ince analiz edilmiş.
* Ben genel olarak çok daha uygulanabilir ve sonuç alınabilir bulduğumu ifade ediyorum.
* Eğitim, madencilik ve taşımacılık yatırımlarının 5’inci bölge teşviklerinden yararlanacak olması fevkalade yerinde. Eğitim sürpriz oldu, bence Türkiye için elzem.
* Öte yandan bölgesel dağılımın planlanmış olması ile bölgesel gelir dağılımına da katkıda bulunmayı sağlıyor; bu da çok olumlu.
* Sağlıkta ilginç bir alt kırılım yapılmış. Onkolojik ilaçların üretilmesi desteklenmiş.
* Eksik olduğunu düşündüğüm noktalardan bir tanesi enerji. Adı anılsaydı daha cesaretlendirici olabilirdi. Öte yandan stratejik yatırım olarak rüzgar türbini deniliyor. Yatırımı değil, yatırımın maliyetini düşürecek bir alt üretim birimini teşvik ediyor. Ben bir de tarıma yönelik özel teşvikler olmamasını yadırgıyorum. Bir diğer kaygı alanı da, bu teşvikler bütçeye ne kadar yük getirecek? Bunu da öğrenmeliyiz.
BİLGİ TEKNOLOJİLERİNİN ADI BİLE ANILMIYOR
Dr. Abdurrahman Arıman:
* Stratejik lafının altında ithalata bağımlılığı azaltmak varsa, o stratejik değil ithal ikamesidir. Stratejik demek yetmiyor.
* Bilgi teknolojilerinin adı bile anılmıyor. Bütün dünya silikon vadilerini kurdu, yeni bir aşamaya geçiyor. Bizde adı bile yok.
* Yüksek teknolojiyi hayata geçirecek adımları atamıyoruz bir türlü. 26 tane kalkınma ajansı kurduk. Bu teşvik paketinin bölgesel kalkınma ajanslarıyla bağı da yok. Dünyada teşvik bu ajanslar vasıtasıyla olur. Bir kere biz her şeyi merkezileştirmeye başladık. Aynı olayı kentsel dönüşümde gördük.
BÖLGESEL DEĞİL SEKTÖREL OLARAK YAPILMASI DAHA İYİYDİ
Doç. Dr. Serhan Oksay:
* Bölgesel seçim yerine sektörel olarak yapılması daha iyi olurdu.
* Tarımda çok daha büyük destek verilmeli. Tarım miktar olarak çok az destekleniyor.
FONLAR BİR ARAYA GETİRİLEREK YENİ BİR SİSTEM KURULABİLİR
Doç. Dr. Turan Erol:
* Teşvikten ziyade sağlıklı büyümenin altyapısı nedir? Almanya kriz ortasında KOBİ finansmanını bizden çok daha iyi yapar durumda. Peki biz neden yapamıyoruz?
* KGF, KOSGEB ve meslek odalarında çok ciddi fon var. Bütün fonlar bir araya getirilerek yeni bir sistem kurulabilir.
* Enerji ve altyapıda rekabet edebilir hale gelirsek çok iyi olur.
OYUNUN KURALI SERBEST PİYASAYSA ONA GÖRE OYNAMALI
Prof. Dr. Erol Katırcıoğlu:
* Yeni teşvik sisteminde iki amaç var: Biri cari açık, ama asıl önemlisi ithal ikamesi anlayışıyla dizayn edilmiş olması. Bir diğeri de Kürt meselesiyle ilgili yardımcı olacağı düşünülmüş.
* Daha önceki sistemden çok daha iyi düşünülmüş bir program. Teşvikle ilgili hemen her konuya değinilmiş fakat bu işin felsefesinde bir problem var.
* Bu hükümetin ekonomi üzerindeki etkisini artıracak bir uygulama olacaktır. Bunu normal karşılıyor muyuz? Eğer oyunun kuralı serbest piyasaysa ona göre oynamak lazım.
BU PAKETİ UYGULAYACAK TEKNİK ALTYAPI VAR MI
Dr. İlker Domaç:
* Bu kadar iddialı bir paketin felsefesi nedir, bu çok önemli.
* Serbest piyasayı benimsemiş bir ekonomide devletin müdahalesinin çok sıkı kurallara bağlanması gereklidir.
* Bu teşviklerle ihracat patlaması yapacağımız aşırı iyimser bir beklenti olur.
* Bu teşvik paketinin çok çetrefilli bir uygulama boyutu da var. Acaba bürokraside bu karmaşık paketi uygulayacak ve gözlemleyecek teknik altyapı var mı?
KAYNAK:ITO G./11.5.2012