Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15’inci maddesi uyarınca tam mükellefiyete tabi kurumlara yapılacak bazı ödemeler üzerinden istihkak sahiplerinin kurumlar vergisine mahsuben yüzde 15 oranında vergi kesintisi yapılması öngörülmüştür. Bu bağlamda sözü edilen maddenin (4) numaralı fıkrası ile de Bakanlar Kurulu’na madde içerisinde yer alan yüzde 15 oranını sıfıra kadar indirme veyahut da yüzde 15 oranına kadar çıkartma yetkisi verilmiştir.
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun geçici birinci maddesinin birinci fıkrası gereği;
* Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15’inci maddesi uyarınca vergi kesintisine tabi tutulacak ödemeler ayrıca Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesi kapsamında vergi kesintisine tabi tutulmayacak.
*Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67’nci maddesi kapsamında vergi kesintisine tabi tutulacak kazanç ve iratlar Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15’inci maddesi kapsamında vergilendirilemeyecek.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren yürürlüğe giren geçici 67’nci maddesi uyarınca kurumların elde ettiği aşağıda sayılan kazanç ve iratları üzerinden 31 Aralık 2015 tarihine kadar vergi kesintisi yapılacak.
*Menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarının alım-satımı, itfası dolayısıyla oluşan getirileri ile menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarının dönemsel getirileri,
* Menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarının ödünç işlemlerinden sağlanan getiriler,
* Her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetler ve varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından sağlanan getiriler.
Hazine tarafından yurt dışında ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilen gelirler bu kapsama dahil değildir.
* Mevduat faizleri,
Bankalara, bankerlere, tasarruf sandıklarına, tevdiat kabul eden diğer müesseselere yatırılan vadeli, vadesiz paralara ödenen faizler, bunlar dışında kalan kişi ve kuruluşlardan devamlı olarak para toplama işi ile uğraşanların her ne şekil ve ad altında olursa olsun toplanan paralara sağladıkları gelirler ve menfaatler ile bankalar ve Sermaye Piyasası Kanunu’na göre kurulan aracı kurumlar arasındaki borsa para piyasasında değerlendirilen paralara ödenen faizler de mevduat faizi sayılmaktadır. Ancak bankalar arası mevduat ile aracı kurumların borsa para piyasasında değerlendirdikleri kendilerine ait paralara yürütülen faizler üzerinden Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67’nci maddesine göre tevkifat yapılmamaktadır.
* Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kâr payları ile kâr ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kâr payları ve özel finans kurumlarınca kâr ve zarara katılma hesabı karşılığı ödenen kâr payları,
n Her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerin ve varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarının geri alım ve satım taahhüdü ile iktisap veya elden çıkarılması karşılığında sağlanan menfaatler,
* Sermaye Piyasası Kanunu’na göre kurulan menkul kıymet yatırım fonları, borsa yatırım fonları, menkul kıymetler yatırım ortaklıkları, konut finansman fonları ve varlık finansman fonlarının kurumlar vergisinden istisna edilmiş olan dağıtılmış veyahut da dağıtılmamış portföy kazançları,
*Türkiye’de kurulu vadeli işlem opsiyon borsalarında yapılan işlemlerden elde edilen kazançlar,
*Sermaye Piyasası Kanunu’na göre kurulan menkul kıymet yatırım fonları, borsa yatırım fonlarının katılma belgelerinin ilgili olduğu fona iadesinden elde edilen gelirler. (1 Ekim 2006 tarihinden itibaren)
* 1 Ekim 2006 tarihinden itibaren menkul kıymet yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinin alım-satımından elde edilen gelirler.
Yukarıda yer alan kazanç ve iratlardan Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15 ve Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesi uyarınca ayrıca vergi tevkifatı (kesintisi) yapılmayacak.
Diğer yandan tam mükellef kurumlar tarafından elde edilen ancak Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67’nci maddesine göre vergi kesintisine tabi olmayan kazanç ve iratlar ise şunlardır:
* Hazine tarafından yurt dışında ihraç edilen menkul kıymetlerin alım-satımı, itfası sırasında elde edilen getirileri ile bunların dönemsel getirileri,
* Hisse senetleri kâr payları,
* Tam mükellef kurumlara ait olup, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören ve bir yıldan fazla süre ile elde tutulan hisse senetlerinin elden çıkarılmasında elde edilen gelirler,
* Sürekli olarak portföyünün en az yüzde 51’i İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören ve bir yıldan fazla süre ile elde tutulan hisse senetlerinin elden çıkarılmasından elde edilen gelirler,
* 1 Ocak 2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan her nevi tahvil ve Hazine bonoları ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerin elde tutulması veya elden çıkarılması suretiyle sağlanan gelirler.
kaynak: VEYSİ SEVİĞ/ITO G./24.2.2012