Aralık ayı, zorunlu GSS bir kez daha ertelenecek mi veya ertelenmeyecekse de uygulaması nasıl olacak tartışmaları arasında geçti. Tahminlerimizin aksine bu kez erteleme olmadı. 1 Ocak tarihi itibariyle zorunlu GSS başladı. Uygulamanın başlaması kimleri etkileyecektir? Her şeyden önce genel sağlık sigortasının kapsamına girmek için kişinin Türkiye’de ikamet etmesi gerekmektedir. 5510 sayılı kanunun 4′üncü maddesine istinaden herhangi bir statüden aktif sigortalılık devam etmekteyse, sizin için sorun yok. Çünkü sosyal sigortalar sigortalıları aynı zamanda GSS sigortalısı olmakta. Bunun tek bir istisnası var. Eğer bir işverene hizmet akdiyle bağlı olarak çalışıyor ve 5510 sayılı kanuna göre 4/a statüsünden sigortalı bildiriminiz yapılıyorsa, çalışmanızın kısmi süreli(part-time) olup olmadığı önem kazanıyor.
Çünkü 5510 sayılı kanunun 88′inci maddesi, dördüncü fıkrasına göre kısmi süreli çalışıp da bildirimi ayda otuz günden az sürelerle yapılanların, GSS primlerini otuz güne tamamlamaları gerekiyor. Bunlar 4857 Sayılı İş Kanunu’na göre kısmi süreli ya da çağrı üzerine çalışanlar ile ev hizmetlerinde ayda otuz günden az süreyle çalışan kimselerdir.
YEŞİL KARTLILAR
Bu kişilerin bir kısmı zaten eksik günleri için SGK’ya başvuruda bulunup isteğe bağlı sigorta primi ödemekteler. İşte kısmi süreli çalışıp sigorta bildirimi de buna göre yapılanlardan isteğe bağlı sigorta yoluyla eksik günlerini tamamlamayanlar da artık eksik günlerinin hiç olmazsa sağlık primlerini otuz güne tamamlamak zorunda kalacaklar. Bu kişilerin de az sonra anlatacağımız üzere sosyal yardımlaşma vakfı bürolarına başvuruda bulunarak gelir testi yaptırmaları mümkün.
Çalışanlar dışında doğrudan GSS sigortalısı kabul edilen diğer gruplar ise isteğe bağlı sigorta ödeyenler ile SGK’dan gelir ve aylık alanlar ve bunların aile fertleridir. Ayrıca 5510 sayılı kanunun 60′ıncı maddesinde sayılan ve birçok farklı kanun gereği aylık alanlar da aynı zamanda genel sağlık sigortalısıdırlar. 18 yaşını doldurmamış vatandaşlar da anne veya babalarının sigortaları olmasa dahi sağlık primleri Hazine tarafından ödenmek suretiyle genel sağlık sigortası kapsamına zaten alınmışlardı. Keza yeşil kartlıların da 5510 sayılı kanunun 60′ıncı maddesine istinaden aile içerisinde kişi başına düşen gelirleri asgari ücretin üçte birinden az olduğu kabul edildi. Dolayısıyla yeşil kartlılar da otomatikman GSS kapsamına alınmış oldular. Yeşil kartlarının vize süreleri doluncaya kadar bu statüleri aynen devam edecek. Ancak vizenin dolum tarihinde gelir testleri yenilenecek.
ZORUNLU ASKERLİK
Kanunun açık hükmüyle GSS’nin kapsamı dışında kalan kişiler ise milletvekilleri, kendi ülkesinde sigortalılığı devam edip de Türkiye’de bulunan yabancılar ve zorunlu askerlik görevini yerine getiren erlerdir. Yine yurtdışı borçlanması yaparak Türkiye’den emekli olduğu halde, Türkiye’de ikamet etmeyen kişiler de kapsam dışında tutulmuşlardır. Devam edecek…
Okur sorusuna cevap
Soru: Merhaba Celal Bey, SGK’dan raporluluk durumunda alınan ücret ile ilgili Yeni Asır Gazetesi’ndeki yazılarınızı okudum fakat anlayamadığım çok fazla kavram olması nedeniyle en basite indirgeyerek cevap verebileceğinizi umut ediyorum. Özel bir yazılım şirketinde (Üniversitenin tekno kentinde yazılım firmasında) çalışmaktayım. Aylık ücretim 1150 lira ve yine aynı ücretten sigortam yatmaktadır (Turkiye.gov.tr’den kontrol ettim). Geçen hafta sonunda yaşadığım motor kazası sonrası sol el bileğim kırıldı ve 45 gün rapor verildi. Bu nedenle 45 gün evde yatacağım. Alacağım ücret bu bilgilere göre nasıl hesaplanmaktadır? Ücreti ne zaman tahsil edebilirim? Evrakların hazırlanması konusunda önerileriniz nelerdir? Arkadaşların söylediği, rapor süremin bitmesinden sonra SGK’ya başvurarak ücretimi başvurudan 15-20 gün sonra alabileceğim yönünde. Fakat evli olduğumu ve eşimin maaşının sadece ev kirasına yettiğini düşünürsek bu bizi ciddi anlamda sıkıntıya sokacaktır. Böyle bir durumda yapabileceğimiz bir şey var mı? AYDIN YAKAR
KAZA TUTANAĞI
Cevap: SGK’dan rapor parası alabilmeniz için istirahat tarihinizden geriye bir yıllık süre içerisinde en az 90 gün sigortalılığınızın olması şart. Bunu belirttikten sonra basitleştirerek istirahat ödeneğinin hesaplanma şekline değinelim. Aylık 1150,00-lira brüt ücretiniz olduğuna göre günlük yevmiyeniz 38,33-lira olmaktadır. SGK istirahat ödeneğini ayaktan tedavilerde bu günlük ücretin 2/3 oranı üzerinden, yatarak tedavilerde ise yarısı oranında öder. Sizin tedaviniz ayaktan istirahat olduğundan, günlük ödenek hesabı 25,55-lira üzerinden yapılacaktır. Kaza olayınız işkazası kapsamına girmekteyse, ödenek ilk günden, normal hastalık olayı söz konusu ise üçüncü günden başlayacaktır. Dolayısıyla raporunuz bir daha uzatılmazsa, 43 günlük rapor parası alacaksınız. Raporunuz üç gün içerisinde SGK’nın ilgili birimine ulaşmış oluyor. Tekrar kontrollü raporlarda ödemenin istirahat sonuna kalması söz konusu olabiliyor. Bir de sizin durumunuzda olduğu gibi, trafik kazası veya adli olaylarda kusur durumları ödenecek istirahat parasını etkiliyor. Bu nedenle rapor parasını alabilmeniz için kaza tutanağı ibraz etmeniz gerekecektir. Kaza tutanağında size atfedilen ağır bir kusur söz konusuysa, Kurum istirahat ödeneğinizi üçte bir oranına kadar indirme hakkına sahip. Evraklarınızı zamanında ibraz ederseniz ödemeniz daha kısa sürede yapılabilir. Bir de işvereninizin raporlu olduğunuz dönemde işyerinde çalışmadığınıza dair bildirimde bulunması gerekir.
kaynak:CELAL KAPAN / YENİ ASIR/06.01.2012