1.BORÇLANMA YAPILABİLECEK SÜRELER:3201 s.Kanunun 1. maddesinde yurtdışında geçen sigortalılık süreleri, bu süreler arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile ev kadını olarak geçen sürelerin değerlendirileceği öngörülmüş olup, bu maddede geçen “sigortalılık süresi” ve “işsizlik süresi” Yurtdşı Hizmet Borçlanmasına İlişkin Yönetmeliğin 4. maddesinde tanımlanmıştır.
A. Sigortalılık süresi Bu deyiminden, borçlanma kapsamındaki sürenin bulunduğu ülke mevzuatına göre ikamet süreleri hariç, çalışılmış ya da çalışılmış süre olarak kabul edilen süreler anlaşılacaktır. Çalışılmış olarak kabul edilen süreler, ilgili ülke mevzuatına göre fiilen çalışılmadığı halde çalışmaya eşdeğer süre olarak kabul edilip, hizmet cetvellerinde eşdeğer süre olarak gösterilen, aylığa hak kazanmada ve aylık hesabında değerlendirilen sürelerdir. İlgili ülke mevzuatına göre çalışılmış veya eşdeğer süre olarak kabul edilen ikamet sürelerinin çalışılmış süre olarak değerlendirilmesine imkan bulunmadığından, borçlandırılması mümkün değildir. Bu durumda, borçlanmaya esas hizmet cetvellerinde bildirilen çalışma süreleri (mecburi prim ödeme süreleri, kendi nam ve hesabına çalışmalardan dolayı zorunlu ve isteğe bağlı prim süreleri, sigortadan muaf cüzi çalışma gibi) ve bu çalışma sürelerine eşdeğer sürelerin (isteğe bağlı prim ödeme süreleri, çocuk yetiştirme süreleri, işsizlik ödeneği süreleri, hastalık ödeneği süreleri, bakım süreleri, borçlanma yoluyla ödenen primlere ait süreler gibi) tamamı, başvuru sahibinin kısmi borçlanma hakkı saklı kalmak kaydıyla borçlanma kapsamında değerlendirilebilecektir.
B.İşsizlik süreleri :İşsizlik süresi ibaresi, ilgili ülke mevzuatına göre çalışma süreleri ile bu çalışma sürelerine eş değer süreler haricinde o ülkede çalışılmadan geçen süreyi ifade eder. Ancak, Kanuna göre işsizlik sürelerinin tamamının borçlanma kapsamında değerlendirilmesine imkan bulunmadığından, sigortalılık süreleri arasında veya sonunda her birinde olmak kaydıyla bir yıla kadar olan yurtdışında geçen işsizlik süreleri borçlandırılacaktır. İkamet süreleri ve boşta geçen süreler de bu kapsamda değerlendirilecektir.
C. Ev kadını olarak geçen süreler: Yurtdışında ev kadını olarak geçen süreler, medeni durumlarına bakılmaksızın kadınların sigortalılık süreleri haricinde yurtdışında bulundukları süreleri ifade eder. Bu süreler işsizlik süresi veya boşta geçen süreler kapsamında değerlendirilmeyecek, borçlanma talebinde bulunanların yurtdışında ev kadını olarak geçen sürelerinin diledikleri kadarı borçlandırılacaktır. Ev kadınlığı süreleri, bu Genelgenin İkinci Bölümünde (1.3.3.) başlığı altında belirtilen şekilde belgelenecek ve borçlanma başvurusunun yapılacağı birimin tespitinde 2. alt bölümünde ve borçlanılan sürelerin 5510 sayılı Kanuna göre hangi sigortalılık haline göre değerlendirilmesi gerektiği hususunda (8.1.) alt başlığı altında yapılan açıklamalara özellikle dikkat edilecektir.
2.Borçlanma kapsamında olmayan süreler:Aşağıda sayılan süreler, borçlanma kapsamında değerlendirilmemektedir.
1) 18 yaşın doldurulmasından önce yurtdışında geçen sigortalılık, işsizlik ve ev kadınlığı süreleri.
2) Türk vatandaşlığının kazanılmasından önce veya Türk vatandaşlığının kaybedilmesinden sonra yurtdışında geçen sigortalılık, işsizlik ve ev kadınlığı süreleri.
3) İkili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre kendilerine kısmi aylık bağlanmış olanların yurtdışında geçen sigortalılık süreleri arasında ve bu sürelerin bitim tarihinden sonraki işsizlik süreleri ve ev kadını olarak geçen süreler.
4) Türkiye’de malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalan kapsamında geçen ve aşağıda sayılan yurtdışı sürelerinden:
a) Libya’da iş üstlenen Türk işvereni erince çalıştırılan Türk işçilerinin, bu ülkede 01.09.1985 tarihinden sonra geçen çalışma süreleri,
b) Almanya’da istisna akdi kapsamında iş üstlenen Türk işverenlerince çalıştırılan Türk işçilerinin bu ülkedeki çalışma süreleri,
c) 5510 sayılı Kanunun 10. maddesi ile ülkemiz ile imzalanan ikili sosyal güvenlik sözleşmeleri ve Avrupa Sosyal Güvenlik Sözleşmesi hükümlerine göre yurtdışında geçici görevli olarak bulunmaları nedeniyle 5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı sayılanların geçici görevli bulundukları yurtdışı çalışma süreleri. www.isakarakas.com.tr