VEFAT EDEN ANNE VE BABANIN MAAŞLARI

Bu yazımda ölen anne veya babasından dolayı maaş almak için eşinden boşanan kız çocuklarının durumu hakkında siz değerli okurlarımıza bilgi vereceğim. Bilindiği gibi 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu yürürlükten kaldırılmıştır. İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölümlerde yürürlükten kalkan 506 sayılı kanunun 23. maddesine göre normal ölümlerde ise 68. maddesine göre “………yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan ve Sosyal Sigortaya, Emekli Sandıklarına tabi bir işte çalışmayan, buralardan gelir veya aylık almayan kız çocuklara gelir/aylık bağlanır.” hükmü bulunmaktaydı. Dolayısıyla bir sigortalı gerek iş kazası meslek hastalığı sonucu gerekse de normal bir şekilde ölsün evli olmayan veya evli olmakla birlikte sonradan boşanan, dul kalan kız çocuklarına herhangi bir yerde çalışmaması ve sosyal güvenlik kurumlarından maaş almaması şartıyla müracaatı halinde gelir veya aylık bağlanmaktaydı. Bu hak 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile de korunmuştur. Bu kanunun 20. maddesinde”……….iş kazası veya meslek hastalığına bağlı nedenlerden dolayı ölen sigortalının hak sahiplerine, ………34 üncü madde hükümlerine göre gelir olarak bağlanır.”, 34.maddesinde ise “……………ölen sigortalının33 üncü madde hükümlerine göre hesaplanacak aylığının……… yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlarına……….” maaş olarak bağlanacağı hüküm altına alınmıştır.

Bununla birlikte 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun Gelir ve Aylık Bağlanmayacak Haller başlıklı 56. maddesinde “…………eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere ödenmiş olan tutarlar, 96 ncı madde hükümlerine göre geri alınır.” hükmü getirilerek normalde boşanmadığı halde resmi kayıtlarda boşanmış gibi görünerek yani halk dilindeki tabiri ile anlaşmalı boşanarak anne veya babasının maaşını almaya devam eden kız çocuklarının maaşını iptal etme yetkisi Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmiştir. Dolayısıyla anne veya babasından maaş almak için kağıt üzerinde eşinden boşanan ancak fiilen eski boşandığı eşi ile birlikte yaşayan bu kişilerin Kurum yaptığı araştırma neticesinde maaşını kesmektedir. Bu gibi durumda olanlara ödenen maaşlar 5510 sayılı Kanunun 96. maddesindeki “ Kurumca işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara gelir veya aylık almakta olanlara ve bunların hak sahiplerine, genel sağlık sigortalılarına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere, fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen bu Kanun kapsamındaki her türlü ödemeler; kasıtlı veya kusurlu davranışlarından doğmuşsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla on yıllık sürede yapılan ödemeler, bu ödemelerin yapıldığı tarihlerden……….itibaren hesaplanacak olan kanunî faizi ile birlikte, ilgililerin Kurumdan alacağı varsa bu alacaklarından mahsup edilir, alacakları yoksa genel hükümlere göre geri alınır.” ve Fazla ve Yersiz Ödemelerin Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmeliğin 5. maddesindeki “………boşanma nedeniyle gelir veya aylık bağlandıktan sonra boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşaması……..” hükümlerine istinaden faizi ile birlikte geri tahsil edilmektedir.

Bu kapsamda 01.10.2008 tarihinden buyana Gaziantep Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğümüze çeşitli kanallardan toplam 402 adet anlaşmalı boşanma ile ilgili ihbar gelmiştir. Bu ihbarlardan incelenmesi tamamlananların 144 kişisinin resmiyette boşanmış olduğu halde fiilen birlikte yaşadıkları tespit edilmiştir. Yine 62 kişinin ise birlikte yaşamadıkları yani ihbarları asılsız olduğu tespit edilmiştir. Muvazaalı boşandıkları yani anlaşmalı boşandıkları tespit edilenlerden şuan itibariyle 41 kişinin Kurumumuzdan almış olduğu 208.272.- TL tutarındaki maaşı iptal edilmiştir. Yine incelemesi tamamlanıp da birlikte yaşadıkları tespit edilen 101 kişinin almış oldukları maaşları hesaplanıp kanuni faizi ile birlikte kendilerinden geri tahsil edilecektir. Dolayısıyla geri alınacak rakamların çok fazla olacağı kanısındayım. Bundan dolayı vatandaşlarımızın bu yola başvurmamalarını öneriyorum. Zira biz araştırıp maaşlarını iptal ettiğimizde çok zor durumda kalıyorlar.

SORULAR VE CEVAPLAR

1-              Ben 01.11.1993 tarihinde SSK’lı olarak bir işe girdim. 20.10.1994 ve 06.01.1996 tarihlerinde iki tane çocuğum oldu. 01.10.1996 tarihinde de memur olarak çalışmaya başladım. Doğum borçlanması yapamam mümkün müdürŞ Yapabilirsem ne kadar hizmet kazanırım, kaç lira yatırmam gerekir. Teşekkür ederim.

Cevap; Evet doğum borçlanması yapabilirsiniz. Çünkü ilk çocuğun doğduğu 20.10.1994 tarihinden önce sigortalı yani SSK’lı olarak çalışmanız var. İlk doğumdan dolayı ikinci doğumun olduğu tarihe kadar 437 gün ve ikinci doğumdan dolayı 265 gün yani 06.01.1996-01.10.1996 tarihleri arasında borçlanma yapabilirsiniz. Bu da toplam 702 gün eder.En alt tutar üzerinden yatırırsanız (günlük 8,11 TL) toplam olarak 5.693,22.-TL yatırmanız gerekir.

Köşemde bulunan e-mail adresim aracılığı ile bana sosyal güvenlikle ilgili soru(ne zaman emekli olurum, askerlik ve doğum borçlanması, yurt dışı hizmet borçlanması, hizmet birleştirme v.s.)ve sorunlarınızı iletebilirsiniz. Bu sorularınızı izleyen haftalardaki yazılarımda cevaplayacağım.