Başbakanlık 2001/13 sayılı Genelgesinde;Ülkemizde kayıt dışı olarak çalışanların kayıt altına alınması; sadece Sosyal Güvenlik Kurumunca alınacak tedbirler ve bu Kurumun denetim elemanlarınca yapılacak incelemelerle değil, aynı zamanda kamu kurum ve kuruluşları arasında bu konuda işbirliğinin sağlanması ve çalışanların kayıt dışılığın olumsuz etkileri konusunda bilinçlendirilmeleri yoluyla sağlanabilecektir.
Bu anlayış içerisinde hayata geçirilen sosyal güvenlik reformu çerçevesinde çıkarılan 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda, tüm kamu kurum ve kuruluşlarının da katkısını ön plana çıkaracak şekilde kayıt dışı istihdamın önlenmesi konusunda önemli düzenlemelere yer verilmiştir.
Bu çerçevede; 5510 sayılı Kanunun 59 uncu maddesinin yedinci fıkrası ile anılan Kanun kapsamındaki işyerlerinde kamu idareleri denetim elemanlarına; kendi mevzuatları gereğince yapacakları inceleme, araştırma, denetim ve soruşturmalarda işyerlerinde çalışanların Sosyal Güvenlik Kurumuna kayıtlı olup olmadıkları ile kayıtlı olanların gerçek ücretleri üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimlerinin yapılıp yapılmadığı hususlarında denetim yetkisi tanınmış ve bu konuda kamu idarelerinin denetim elemanlarına yükümlülük getirilmiştir.
Söz konusu Kanun hükümlerinin uygulanması konusunda 27/09/2008 tarihli ve 27010 sayılı Resmi Gazetede “Kamu İdarelerinin Denetim Elemanlarınca Yapılacak Tespitler Hakkında Yönetmelik” yayımlanmıştır.
Ayrıca, 2010 yılı içerisinde kamu idarelerinin denetim elemanlarına ilgili Kanun ve Yönetmelik hükümleri gereğince yapacakları denetimlerde rehber olması amacıyla bilgilendirme broşürleri gönderilmiştir.
Bu itibarla; kayıt dışı istihdamla mücadelede Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu denetim elemanlarının yaptıkları çalışmaların yanında diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarının kendi görev alanlarıyla ilgili yapacakları inceleme, araştırma, denetim ve soruşturmalarda ilgili işyerlerinde çalışanlara ilişkin kayıt dışı istihdam olup olmadığının tespiti ve Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi ile ilgili olarak;
1- Söz konusu Kanun ve Yönetmelik hükümlerinin uygulanması hususunda ilgili kamu idarelerinin denetim başkanlıklarınca denetim elamanlarına gerekli hatırlatmanın yapılması,
2- 5510 sayılı Kanun kapsamında olup da hizmet akdi ile çalışma yapılan işyerlerinde her bir inceleme, araştırma, denetim ve soruşturmalar sonucu düzenlenen raporlarda, sigortalılık ve ücretlerin gerçek miktarları üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilip bildirilmediği hususlarına mutlaka yer verilmesi ile bu konunun denetim birim başkanlıklarınca incelenerek takibinin yapılması,
3- Tespitlerle ilgili rapor ve tutanakların geciktirilmeden tespitin yapıldığı ildeki Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili birimlerine gönderilmesi konusunda gerekli hassasiyetin gösterilmesi,
4- Uygulama ile ilgili bilgilendirme ihtiyacı durumunda ve tereddütlü konularda Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının ilgili birimleri ile irtibata geçilerek gerekli desteğin alınması,