Karasularımızda ve uluslararası sularda Türk bayraklı gemilerde çalışan gemi adamları (4/1-a) kapsamında zorunlu sigortalı olmaktadırlar.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 962 nci maddesinde; “daha önce yabancı bir gemi siciline kayıtlı bulunan bir Türk gemisinin, Türk Gemi Siciline kaydolabilmesi için artık yabancı gemi siciline kayıtlı olmadığını kuvvetle muhtemel gösteren belgelerin sicil müdürlüğüne sunulması gerekir. Tescili zorunlu bir gemi, yabancı bir gemi siciline kayıtlı ise malikinin bu kaydı sildirmesi ve durumu belgelendirmesi gerekir; imkansızlık halinde bundan vazgeçilebilir.” hükmü yer almaktadır.
Bu nedenle, yabancı bayraklı gemiler yukarıda açıklanan Kanun hükmüne göre ülkemizde kurulu işyeri niteliğinde bulunmadığından, sözü geçen işyerlerinde çalışan kimselerin Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmalarına imkan bulunmamaktadır.
Ülkemiz ile ikili sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış bulunan ülkelerin tekne ve gemilerinde çalışan Türk vatandaşlarının sosyal güvenlik ile ilgili hakları için akit ülke ile yapılan sosyal güvenlik sözleşme hükümlerine göre işlem yapılması gerekmektedir.
Ülkemizle ile arasında ikili sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerin limanlarına kayıtlı gemilerin işletmesini devralan ya da bu gemilerde işin bir bölümünü üstlenen Türk işverenlerce çalıştırılan Türk işçilerinin sosyal güvenlikleri Kanunun 5 inci maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında sağlanacaktır.
Limanlarımızda Türk bayraklı veya yabancı bayraklı tekne ve gemilere yükleme, boşaltma vb. işlerde çalışan gerek Türk vatandaşı gerekse yabancı uyruklu kimselerin Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki bildirimleri, liman adına kayıtlı işyeri veya taşeron şirketlerce yapılacaktır.