3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun kapsamında borçlanma işlemi için Kurumumuza ibraz edilen Libya ve sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki dış temsilciliklerce düzenlenen hizmet ve ikamet belgelerinden, belgede kayıtlı süre ile yurda giriş çıkış tarihi uyumlu olmayan belgelerin teyit için Genel Müdürlüğümüze gönderilmesi, birincisi 18/7/2011 tarihli ve 14724044 sayılı Genel Yazı, diğeri 13/3/2012 tarihli ve 2012/6 sayılı e-YURTDİSİ talimatı olmak üzere iki düzenleme ile talimatlandırılmıştır.
Söz konusu düzenlemelerde, belgede kayıtlı süre ile yurda giriş çıkış tarihi uyumlu olan belgelerin teyit için gönderilmesi hususunda talimat yer almamış olmasına rağmen bu belgelerin de teyit için Genel Müdürlüğümüze gönderildiği tespit edilmiştir.
Bu alanda işlem sürecinin kısaltılması ve uygulamada yeknesaklık sağlanması amacıyla, dış temsilciliklerce düzenlenen hizmet ve ikamet belgelerine ilişkin yapılacak iş ve işlemler aşağıda yeniden açıklanmıştır.
I-Belge teyit işlemleri
Ülkemizin sosyal güvenlik sözleşmesi imzalayıp imzalandığına bakılmaksızın dış temsilciliklerden alınan hizmet ve ikamet belgelerinde kayıtlı sürelerin başlangıç ve bitiş tarihleri ile, ibraz edilen pasaportta ya da emniyet birimlerinden alınan çizelgede veya Emniyet Genel Müdürlüğü Pasaport Giriş/ Çıkış Bilgileri Projesi programında yapılacak kontrol sonucu tespit edilecek yurda giriş çıkış tarihleri örtüşüyorsa, belge teyidi yapılmadan borçlanma işlemi gerçekleştirilecektir. Bu şekilde borçlanma işlemi gerçekleştirilenlerin belgeleri teyit amaçlı Genel Müdürlüğümüze gönderilmeyecektir.
Dış temsilciliklerden alınan hizmet ve ikamet belgelerindeki kayıtlı sürelerin başlangıç ve bitiş tarihleri ile yurda giriş çıkış tarihleri örtüşmüyorsa borçlanma işlemi reddedilecek ve borçlanmaya esas belgelerle yeniden müracaat edilmesi halinde borçlanmanın yapılabileceği ilgiliye bildirilecektir.
2- Libya hizmet belgeleri
30/3/2017 tarihli ve 1792503 sayılı Genel Yazı ile Libya’daki temsilciliklerimizce düzenlenen belgelerin teyidi ve 1/9/1985 tarihinden önce bu ülkede çalışanların ibraz edecekleri belgelere göre borçlanmaya esas belge düzenlenmesi için Kurumumuzda komisyon oluşturulduğu bildirilmiştir. Aynı talimatta komisyonda görüşülecek belgelerin “aslı gibidir / aslı görülmüştür” kaşesi basılarak onaylanmış örnekleri sosyal güvenlik il müdürlüklerince Genel Müdürlüğümüze
gönderilmesi talimatlandırılmıştır. Buna göre hizmet belgesi talep eden sigortalıların borçlanmaya esas belgeleri Genel Müdürlüğümüze gönderilmeye devam edecektir. Ancak Libya’daki temsilciliklerce düzenlenen belgeler ile yurda giriş çıkış tarihi örtüşenlerin hizmet belgeleri teyit için Genel Müdürlüğümüze gönderilmeyecektir.
Diğer yandan, 1/9/1985 tarihinden önce bu ülkede Türk işveren yanında çalışması olup bu tarihten itibaren de aynı işveren yanında çalıştıkları Kurum kayıtlarından tespit edilenlerin dış temsilcilikce düzenlenmiş belgelere göre borçlanma işlemi gerçekleştirilecektir. Bu kapsamda işlem yapılan belgeler teyit için gönderilmeyecektir.
3- Dış temsilciliklerden belge talepleri
Libya ve sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki dış temsilciliklerden hizmet belgesi talep edeceklerin ilgili ülkelerdeki çalışmalarına ait belgeler ve çalışma sürelerini kapsayan pasaportları ile birlikte sosyal güvenlik il müdürlükleri / sosyal güvenlik merkezlerine müracaat etmeleri, talebi alan birimin de ibraz edilen belgelerin tüm sayfalarını “aslı gibidir / aslı görülmüştür” kaşesi basılmak suretiyle onaylayarak, onaylanan belgelerin birer suretlerini başvuru sahiplerine vermeleri hususu 31/7/2014 tarihli 2014/13 sayılı ve 20/7/2015 tarihli ve 2015/8 sayılı e-YURTDİSİ talimatları ile düzenlenmiştir. Ancak bazı birimlerce sigortalıların ibraz ettikleri belgelerin onaylanmadığı tespit edilmiştir.
Bu nedenle, dış temsilciliklerden hizmet belgesi talep edecek olanlardan, sosyal güvenlik il müdürlükleri / sosyal güvenlik merkezlerine müracaat ederek hizmetlerine ait belgelerini onaylatmak isteyenlerin taleplerinin ilgili talimatlar doğrultusunda yerine getirilmesi hususunda gerekli özenin gösterilmesi gerekmektedir.
İsa KARAKAŞ
Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku BAŞUZMANI
ÇSGB/SGK BAŞMÜFETTİŞİ
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Der. GENEL BAŞKANI
İş-Sosyal Güvenlik-İş Sağ.Güvenliği. Adli ve Ceza Bilirkişisi
A Sınıfı İş Güvenliği UZMANI
Gazeteci/ Yazar (50’yi aşkın kitabı bulunmaktadır)