İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’nca önleyici teftiş yaklaşımı esas alınarak gerek işin yürütümü gerekse iş sağlığı ve güvenliği yönünden, klasik teftiş anlayışı dışına çıkılmak ve kaynakları etkin ve verimli kullanmak suretiyle; ilgili tüm sosyal tarafları kapsayan, eğitim, iletişim ve bilgilendirmeye ağırlık veren, çözüm odaklı “Risk Esaslı”, İşkolu/Sektör Esaslı” veya “Alan Esaslı” programlı teftişlere başlanılmıştır.
PROGRAMLI TEFTİŞLER: Programlanmış teftişler belirli bir ön hazırlık, planlama, izleme ve değerlendirme içerisinde yürürlüğe konularak denetimlerin kapsamı ve hedefleri doğrultusunda sosyal tarafların sürece dahil edilmesi, eğitim, bilinçlendirme faaliyetleri yürütülmesi nedeniyle önleme amacına hizmet eden teftiş faaliyetleri niteliğindedir.
Temel yaklaşım; ahenk içerisinde düzenlenmiş, güvenlik kültürü üzerine oturtulmuş bir çalışma hayatının ekonomik ve sosyal yaşama katkı sağlayacağından hareketle, sosyal tarafların bilinçlendirilmesi ve çalışma hayatının sorunları üzerine farkındalık arttıracak faaliyetlere ağırlık verilmesidir. Söz konusu temel yaklaşım ve öncelikler çerçevesinde rehberlik ve yol göstericiliği esas alan önleyici nitelikteki riskli alan ve sektörlere yönelik programlandırılmış teftişler belirlenen amaç ve hedeflere ulaşmak için en önemli araç olarak kullanılmaktadır. Çalişma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Genelgesi ile yürürlüğe giren İş Teftiş Rehberinde genel çalışma planının “programlı teftiş” ağırlıklı olarak hazırlanması esası korunmuştur.
STRATEJIK PLAN: İş Teftiş Kurulu Başkanlığınca gerek 2014-2018 Stratejik Plan döneminde gerekse 2017-2021 Stratejik Plan döneminde teftiş yaklaşımı esas alınarak, gerek işin yürütümü gerek iş sağlığı ve güvenliği yönünden, işyerlerinde karşılaşılan sorunların öncelikle belirtilmesi ve bu sorunların giderilmesi amaçlanmakta, bu amacın hayata geçirilmesi için teftişlerin ağırlıklı olarak programlanmış teftişler şeklinde yürütülmesi hedeflenmektedir.
2016 yılında 5’i işin yürütümü (İdari teftiş yönünden yapılan engellilerin istihdamına ilişkin denetimler dahil edilmiştir.) 8’si iş sağlığı ve güvenliği yönünden, 2’si her iki yönden ortak olmak üzere toplam 15 programlı teftiş yürütülmüştür. Programlı teftişler yürütülürken ayrıca, sosyal taraflarda farkındalık yaratma amacıyla işin yürütümü yönünden 15, iş sağlığı güvenliği yönünden 41 adet olmak üzere toplam 56 adet bilinçlendirme ve bilgilendirme faaliyeti gerçekleştirilmiştir.
Bu toplantıların yanısıra tüm grup başkanlıklarında; İş Teftiş Rehberinin değerlendirilmesi, grup başkanlıklarınca yürütülen programlı teftişlerin koordinatörlerinin katılımı ile teftişlerin değerlendirilmesi ve her bir programlı teftişte yer alan heyetlerin katılımı ile ayrı ayrı aylık toplantılar düzenlenmiştir[1].
2016 YILI PROGRAMLI TEFTİŞ SONUÇLARI: 2016 yılında işin yürütümü yönünden yürütülen programlı teftişler aşağıdaki tabloda verilmiştir.
|
Programlı Teftişin Adı |
Müfettiş sayısı |
Teftiş edilen işyeri sayısı | Ulaşılan işçi sayısı | İPC
Uygulanan İşyeri Sayısı |
Uygulanan İPC Miktarı (TL) |
İyileştirme Oranı (%) |
İşçilere Yaptırılan Ödemeler (Brüt) | Kamuya
Yaptırılan Ödemeler |
| Ulusal ve Yerel Zincir Market İşyerlerinde Çalışma Koşullarının İyileştirilmesi Programlı Teftişi |
30 |
3.522* |
115.030 |
56 |
3.173.746 |
90,5 |
98.491.878,66 |
18.546.417,38 |
| Eczane İşyerlerinde Çalışma Koşullarının İyileştirilmesi Programlı Teftişi |
4 |
5.546** |
13.495 |
33 |
77.917 |
93 |
20.324.358,42 |
10.401.128,76 |
| Temel Liselerde Çalışma Koşullarının İyileştirilmesi Programlı Teftişi |
8 |
810 |
20.692 |
95 |
655.466 |
96 |
12.097.791,36 |
5.739.950,47 |
| Televizyon Kanalları ve Gazete İşyerlerinde Çalışma Koşullarının İyileştirilmesi Programlı Teftişi |
2 |
2 |
412 |
– |
– |
100 |
959.618,52 |
668.294,35 |
| Toplam | 44 | 9.880 | 149.629 | 184 | 3.907.129 | 94,88 | 131.873.646,96 | 35.355.790,96 |
* Teftişi gerçekleştirilen 176 ulusal ve yerel markete ait şube işyeri sayısıdır.
** Teftişi gerçekleştirilen 86 eczane işyeri dışında, Türk Eczacıları Birliği aracılığı ile gönderilen ödeme formları da dikkate alınmıştır.
2016 yılında iş sağlığı ve güvenliği yönünden yürütülen programlı teftişler aşağıdaki tabloda verilmiştir.
|
Programlı Teftişin Adı |
Müfettiş Sayısı |
Teftiş Edilen İşyeri Sayısı |
Ulaşılan Çalışan Sayısı |
Tespit Edilen Mevzuata Aykırılık Sayısı | Giderilen Mevzuata Aykırılık Sayısı | Giderilmeyen Mevzuata Aykırılık Sayısı | Mevzuata Aykırılıklarını Gideren İşyeri Sayısı |
İyileştirme Oranı (%) |
Uygulanan İPC
Miktarı (TL) |
Durdurma Uygulanan İşyeri Sayısı |
| Yapı İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Programlı Teftişi | 122 | 4.351 | 96.359 | 21.853 | 19.860 | 1.993 | 3.295 | 90,1 | 10.699.760 | 467 |
| Yeraltı ve Yerüstü Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Programlı Teftişi | 64 | 826 | 76.158 | 19.043 | 17.299 | 1.744 | 492 | 90,9 | 6.520.423 | 51 |
| Kimya Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Programlı Teftişi | 38 | 620 | 25.524 | 13.987 | 12.715 | 1.272 | 374 | 90,9 | 2.585.158 | 9 |
| Metal Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Programlı Teftişi | 44 | 888 | 66.554 | 18.070 | 17.067 | 1003 | 592 | 94,45 | 2.769.702 | 2 |
| Kauçuk Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Programlı Teftişi | 12 | 283 | 17.194 | 4.739 | 4.502 | 237 | 200 | 95 | 712.024 | 0 |
| Elektrik Dağıtım İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Programlı Teftişi | 12 | 113 | 11.946 | 1.327 | 1.114 | 213 | 57 | 85 | 1.138.694 | 0 |
| İzmir Aliağa Bölgesindeki Gemi Söküm İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Programlı Teftişi |
2 |
22 |
704 |
344 |
344 |
0 |
22 |
100 |
– |
– |
| Matbaa Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Programlı Teftişi | 2 | 46 | 2.662 | 506 | 489 | 17 | 33 | 96.6 | 48.964 | – |
| Toplam | 296 | 7.149 | 297.101 | 79.869 | 73.390 | 6.479 | 5.065 | 93 | 24.474.725 | 529 |
2016 Programlı teftişler kapsamında yılbaşında programa alınan işyerlerinin yanı sıra yıl içinde bu işyerleri ile aynı sektör/işkolu ya da alanda faaliyet gösteren diğer işyerlerinden gelen başvurular sonucu programlı teftiş heyetince gerçekleştirilen denetimlerin eklenmesi ile genel sayıların bulunduğu tabloda yer alan programlı teftiş sayılarına ulaşılmıştır.
2016 yılında Ortak Programlı Teftişler (İşin Yürütümü İle İş Sağlığı ve Güvenliği Yönünden Gerçekleştirilen)
|
Programlı Teftişin Adı |
Müfettiş Sayısı |
Teftiş Edilen İşyeri Sayısı |
Ulaşılan İşçi Sayısı |
İPC
Uygulanan İşyeri Sayısı |
Uygulanan İPC
Miktarı (TL) |
İyileştirme Oranı (%) |
İşçilere Yaptırılan Ödemeler (Brüt) | Kamuya Yaptırılan Ödemeler |
| Özel Hastane İşyerlerinde Çalışma Ortam ve Koşullarına Yönelik Programlı Teftiş |
38 |
259 |
69.083 |
196 |
3.484.194 |
84,1 |
20.087.785,80 |
14.017.634,24 |
| Gıda, İçecek ve Tütün İmalatı Yapan İşyerlerinde Çalışma Ortam ve Koşullarına Yönelik Programlı Teftiş |
44 |
352 |
68.012 |
218 |
3.243.653 |
85,6 |
11.564.160,91 |
7.275.179,99 |
|
Toplam |
82 |
611 |
137.095 |
414 |
6.727.847 |
84,85 |
31.651.946,71 |
21.292.814,23 |
Programlı teftişlerin yürütüldüğü işyerlerinden yıl içinde gelen ihbar ve şikâyetler, programlı teftiş kapsamında sonuçlandırılmış olup, ayrıca teftiş edilen işyeri sayısına dâhil edilmemiştir.
İsa KARAKAŞ
Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku BAŞUZMANI
ÇSGB/SGK BAŞMÜFETTİŞİ
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Der. GENEL BAŞKANI
İş-Sosyal Güvenlik-İş Sağ.Güvenliği. Adli ve Ceza Bilirkişisi
A Sınıfı İş Güvenliği UZMANI
Gazeteci/ Yazar (50’yi aşkın kitabı bulunmaktadır)
[1] ÇSGB/2016 Yılırpr.