Stratejikboyut
Konu başlığına geçmeden önce, “stratejikboyut” hakkında bilgi vermek isterim. Çok değil, daha üç yıl öncesinde, bir grup düşünen adamın “ne yapabiliriz?” sancısına gayretlerini ekleyip oluşturdukları “stratejikboyut platformu” daha şimdiden pek çok şey başardı. Her şeyin, her yerde uçuştuğu bir ortamda, tavrını demokrasiden, insan haklarından, hukuktan yana alan “demokratik platform” sadece ve sadece insan merkezli bir bakış açısı sergiledi. İnternet dünyasına kazandırdığı “stratejikboyut.com” adresi, sayısı onbinlere ulaşan ziyaretçilerin günlük vazgeçilmez buluşma noktası haline geldi. Basın dünyasında öne çıkan haberlere kendi özgün bakışını katan “stratejikhaber” bölümü beğenilerek takip edildi. Site’nin asıl kuruluş amacı olan “stratejikbakış” bölümü ise zamanla uzmanların birikimlerini paylaştıkları düşünce ofisi kimliğine büründü. Stratejikboyut platformu okuyuculardan gelen yoğun istek üzerine düşünce analiz içeriğinde Stratejikboyut Dergisi’ni çıkardı. Dergi son sayısını, Türkiye’nin demokratikleşme serüveninin önemli kilometre taşlarından açılım konusuna ayırdı. Önemli aydınları, makale ve röportajlarla açılım konusunu
tartıştılar. Stratejikboyut şimdi dernekleşme sürecinde…
Çalışanların hizmet standartları
Türkiye’de çalışan kesimin en çok işinin düştüğü devlet kapısı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesindeki kurumlardır. Neredeyse çalışanlar her ay, Çalışma Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, Türkiye İş Kurumu’na değişik nedenlerle uğramak zorunda kalırlar.
İşçi, esnaf, memur fark etmez, işe başlama bildirimleri, çalışma süreleri, eş-çocuk-anne ve babalarının hastalandıklarında tedavi görebilmeleri ve ilaç alabilmeleri, işsizlik dönemlerinde işsizlik ödeneği verilebilmesi, iş kazası-meslek hastalığı-yaşlılık-ölüm-malullük nedeniyle gelir ve aylıklarının ödenebilmeleri gibi daha birçok hizmet bu kurumlar aracılığı ile sağlanır.
Her ne kadar bu kuruluşlar verdikleri hizmetlerin büyük çoğunluğunu internet üzerinden gerçekleştirmekle beraber, halen kişisel başvuru gerektiren işlemler bulunmaktadır. Kurumlar gerçekleştirdiği işlerde, kişilere bir taraftan hak, diğer taraftan da yükümlülükler getirmektedir. Hakların oluşabilmesi, haklara ilişkin bildirim yükümlülüklerinin yerine getirilmesiyle söz konusu edilebilmektedir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, bünyesindeki kurumların sunduğu hizmetlere başvuru için istedikleri belgelerin, eksiksiz verilmesi durumunda hizmetin en geç tamamlama sürelerinin belirtildiği Hizmet Standardı Tablosu’nu oluşturarak, resmî internet sitesi üzerinden kamuoyu ile paylaştı.
Hizmet standardının belirlenmesinin, hizmet alıcılarına üç yararı var;
1) Kişiler hangi belgelerle başvuracağını önceden öğrenmekte, idarelerin başka belge istemelerinin önüne geçilmektedir.
2) Hizmetin hangi sürelerde tamamlanacağının öngörülmesidir. Böylece hizmeti alanlar kaç gün sonra işlemlerinin tamamlanacağını bilmektedir.
3) Belirlenen belgelerin dışında belge istenmesi, “eksiksiz belge ile başvuru yapılmasına rağmen hizmetin belirtilen sürede tamamlanmaması veya hizmet standardı tablosunda bazı hizmetlerin bulunmadığının tesbit edilmesi durumunda” kişilerin müracaat edebilecekleri iki müracaat makamı tesbit edilmektedir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Bakanlık, merkez birimlerinden Çalışma Genel Müdürlüğü, Dış İlişkiler ve Yurtdışı İşçi Hizmetleri Genel Müdürlüğü, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü ile taşra yapılanması olan Çalışma Bölge Müdürlükleri hizmet kriterlerini belirledi.
Yabancıların Türkiye’de çalışabilmeleri için çalışma izin belgesi almaları gerekiyor. Kimi zaman, izin belgelerindeki gecikmelerden dolayı işverenler sorunlar yaşamaktadır. Getirilen bu uygulama ile gecikmelerin önüne geçilmesi amaçlanmaktadır. Böylece yabancılara çalışma izinleri, ilk başvuru tarihinden başlayarak sektörlere göre (eğlence, sağlık, ev hizmetleri, turizm, eğlence, havacılık, doğrudan yabancı yatırımlar, diğer) en geç 15-30 gün arası sürede tamamlanması, uzatma işleminin de 10-30 gün arası tamamlanması gerekmektedir. Örneğin “turizm sektöründe” yabancı izin belgelerinde hizmetin tamamlanma süresi, yurtdışı başvuru 30 gün, yurtiçi başvuru 30 gün, uzatmalarda 27 gün olarak belirlenmiştir. Başvuru esnasından belirlenen belgelerin dışında belge istenmesi, eksiksiz belge ile başvuru yapılmasına rağmen hizmetin belirtilen sürede tamamlanmaması durumunda Genel Müdürlüğe ya da Müsteşar Yardımcılığı’na müracaat edilebilecektir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın bölge müdürlükleri arasında, örnek olması bakımından Samsun Bölge Müdürlüğü, işletme belgesini bir günde, yetki tesbitine itiraz olup olmadığının bildirilmesini altı iş gün içinde vermeyi taahhüt etmektedir.
Sosyal Güvenlik Kurumu
Sosyal Güvenlik Kurumu, bakanlığın diğer hizmet kuruluşlarına göre kişilerin daha sıklıkla
müracaat ettiği kurumdur. Çünkü, sigortalama, aylık-gelir, sağlık ve primsiz ödeme işlemleri bu kurumca yürütülmektedir.
Sosyal Güvenlik Kurumu Genel Müdürlüklerinin yürüttüğü işlemlerinden;
4/c sigortalılarının (memurların) maluliyet tesbiti kararlarına, dul ve yetim aylıkları, ilişkin işlemlerin tamamlanma süresi en geç bir ay,
4/a sigortalılarının (SSK) yaşlılık aylığı bağlanması 60 gün, yurtdışı yaşlılık aylığı bağlanması üç ay, malullük aylığı bağlanması 90 gün, iş kazası ve meslek hastalığı geliri bağlanması 120 gün, ölüm aylığı 30 ve 60 gün arası, evlenme ödeneği verilmesi 30 gün, taksitlendirme işlemleri 20 gün, geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi 15 gün, yurtdışı hizmet borçlandırması bir ay, evlendirme ödeneği verilmesi 30 gün, sağlık aktivasyon işlemleri iki saat, askerlik borçlanması 20 gün, muhtaç yaşlı aylığı 45 gün, muhtaç özürlü aylıkları 45 gün,
içerisinde tamamlanacağı bildirilmektedir.
Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlükleri verdikleri hizmetler için süreleri duyurmuştur. Bunlar arasında Bursa Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü, 4/a ve b sigortalısı için yaşlılık ve malullük aylığı bağlanma süresini 30 gün, ölüm aylığı bağlanma süresi 15 gün, iş kazası ve meslek hastalığı gelir bağlanma süresini 15 gün olarak tesbit etmiştir.
Türkiye İş Kurumu
Türkiye İş Kurumu işlemleri arasında en çok, işsizlik ödeneği yer almaktadır. Kurumun belirlediği hizmet standardına göre, işsizlik ödeneği talep dilekçesinin verildiği tarihi izleyen ayın sonuna kadar ödeme yapılması gerekmektedir. Meslek bilgi merkezi hizmetlerinden grup halinde yararlanma talebinin 10 gün, işletmelerde eğitim seminerlerine ilişkin işlemlerin başvuru yazısından itibaren en geç 30 gün içinde yerine getirileceği bildirilmektedir.
Türkiye İş Kurumu İl Müdürlüklerinde, başvuru sahiplerinin öngörülen sürede hizmeti alamamaları, başka belge istenmesi halinde, il müdürlüğüne ve ilin bu konu ile görevlendirilmiş vali yardımcısına durumu bildirebileceklerdir.
Kişinin hangi sürelerde hizmeti alacağını bilmesi, hizmet kalitesinin arttırılması ve mağduriyetlerin önüne geçilmesi bakımından önemlidir. Yapılan çalışma bu yönüyle takdire şayandır. Ancak hizmetlerin uygulamada “tıkır tıkır” ÖNGÖRÜLEN SÜREDE VERİLEBİLMESİ daha önemli sonuçları doğuracaktır.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nda önceki dönemlerde yürütülen toplam kalite çalışmalarında binlerce sayfalık çalışmalar, yüzlerce personelin aylar süren emekleri sonucunu hatırlayınca, “hizmet standartları” için şimdiden bir kanaate ulaşmak erken olacaktır. Ama ben bu çalışmadan çok umutluyum. Bakanlığın hizmet standardı sonuçlarını dönem sonunda sabırsızlıkla bekleyeceğim.
Erdem 12.4.10