2016 yılında İş Kanununda yapılan yeni düzenlemeler bilançosu

2016 yılında İş Kanununda çok önemli değişiklik ve yeni düzenlemeler  yapılmıştır. Bu düzenlemeler ve getirdikleri yeniliklere aşağıda yer verilmiştir.

6663 Sayılı Kanun İle Yapılan Düzenlemeler; Kadın işçilere, analık izninin bitiminden itibaren birinci doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün ve sonraki doğumlarda 180 gün yarı zamanlı çalışma hakkı getirilmiştir. Çoğul doğum halinde bu sürelere otuzar gün eklenecektir. Çocuğun engelli doğması halinde ise bu süre 360 gün olarak uygulanacaktır. Bu haktan üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen erkek işçi de  Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü halinde, kullanılamayan süreler, babaya kullandırılacaktır.

• 3 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren 8 hafta analık hâli izni kullandırılacaktır.
• İş Kanununda düzenlenmiş olan altı aya kadar ücretsiz izin hakkını, üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinme hâlinde eşlerden birinin veya evlat edinenin de kullanabilmesi sağlanmıştır.
• İş Kanununda düzenlenen analık halinde çalışma ve süt iznine ilişkin düzenlemelerin iş sözleşmesi ile çalışan ve Kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçi için uygulanacağı düzenlenmiştir.
• Ebeveynlere, çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar kısmi süreli çalışma imkânı getirilmiştir. Bu durum, iş sözleşmesinin feshinde geçerli sebep sayılmayacaktır. Kısmi süreli çalışmaya başlayan işçi, aynı çocuk için bir daha bu haktan faydalanmamak üzere tam zamanlı çalışmaya dönebilecektir. Kısmi süreli çalışmaya geçen işçinin tam zamanlı çalışmaya başlaması durumunda yerine işe alınan işçinin iş sözleşmesi ise kendiliğinden sona erecektir. Ancak bu haktan faydalanabilmek için diğer ebeveynin de çalışması şarttır. Ayrıca, üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferiden evlat edinenler de çocuğun fiilen teslim edildiği tarihten itibaren bu haktan faydalanabilecektir. Hangi sektör veya işlerde kısmi çalışma yapılabileceği ile uygulamaya ilişkin usul ve esasların düzenlendiği yönetmelik Bakanlığımızca hazırlanmıştır.

  6704 S. Kanun İle Yapılan Düzenlemeler;

• Yıllık iznin bir bölümünün 10 günden az olmamak üzere kalan kısmının tarafların anlaşması halinde bölümler halinde esnek kullanılabilmesi sağlanmıştır.
• Söz konusu düzenleme ile ülkemizde genel tatil ve ulusal bayram günleri arasındaki birkaç günlük yıllık izin kullanımı ile ortalama dokuz günlük tatiller yapılabilmesi nedeniyle uygulamada yaşanan sorunların önüne geçilmiştir.

6715 Sayılı Kanun İle Yapılan Düzenlemeler;

• İş Kanununun 7. maddesi 2008/104/EC sayılı Ödünç İş İlişkisine İlişkin Avrupa Birliği Direktifine uygun olarak yeniden düzenlenerek geçici iş ilişkisinin özel istihdam büroları aracılığı ile kurulabilmesine imkân sağlanmıştır.
• Bir esnek çalışma modeli olarak uzaktan çalışma sistemi getirilmiştir. İşçilerimizin, iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesine imkân sağlanmıştır.
• Turizm sektöründe dört aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresinin, normal haftalık çalışma süresini aşamayacağı; denkleştirme süresinin toplu iş sözleşmeleri ile altı aya kadar artırılabileceği düzenlenmiştir.

Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelik

• Kayıt dışı istihdamın önemli bir türünü ücretlerin eksik bildirilmesi hususu oluşturmakta olup, 10.Kalkınma Planı Kayıt Dışı Ekonominin Azaltılması Öncelikli Dönüşüm Programında Bakanlığımıza verilen eylem kapsamında Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelikte değişiklik yapılarak bu konuda önemli bir adım atılmıştır.
• Yönetmelik kapsamında, ücretlerin banka kanalıyla ödenmesi için zorunlu olan çalışan sayısı, 10’dan 5’e indirilerek potansiyel olarak kapsama giren kişi sayısı arttırılmıştır. Böylece, ücretlerin ödenmesi garanti altına alınmıştır.

Analık İzni veya Ücretsiz İzin Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli Çalışmalar Hakkında Yönetmelik

• Doğum sonrası ebeveynlere tanına kısmi süreli çalışma hakkının usul ve esaslarını düzenleyen yönetmelik 2016 Kasım ayında yürürlüğe konulmuştur.

İşçilerin İş Mevzuatında Yaşanan Yenilikler Hakkında Bilinçlendirilmesi Projesi 2016

• Proje kapsamında 6715 sayılı Kanunla İş Kanununa eklenen özel istihdam büroları aracılığıyla geçici iş ilişkisi ve uzaktan çalışma düzenlemeleri hakkında işçilerin ve kamuoyunun bilinçlendirilmesi amacıyla iki adet kamu spotu hizmet alımı yoluyla çekilmiştir. Söz konusu kamu spotları ulusal kanallarda yayımlanmaktadır.
• Yine proje kapsamında işçilerin ve kamuoyunun bilinçlendirilmesi için hizmet alımı yoluyla sosyal medya hizmetleri satın alınmış. Hizmet alımı çerçevesinde facebook, twitter ve instagram gibi sosyal medya uygulamalarında hesap açılmış, bilinçlendirici paylaşımlar yapılmıştır.

6356 s. Kanunun 28. maddesinin 7. f. 14.04.2016 tarihli ve 6704 s. Kanunla aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:

“Kuruluşlar, yönetim kurulu kararıyla ve nakit mevcudunun yüzde onunu aşmamak  kaydıyla;

1. Yurt içi ve yurt dışındaki doğal afet bölgelerine doğrudan veya yetkili makamlar aracılığıyla konut, eğitim ve sağlık tesisleri kurulması amacıyla kamu kurum ve kuruluşlarına,
2. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile koordinasyon hâlinde, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun mülga 64 üncü maddesi ve 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 47 nci maddesinin sekizinci fıkrasında sayılanlar ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, 3/11/1980 tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 17/7/2004 tarihli ve 5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanunun ek 1 inci maddesi hükümlerine göre nakdî tazminat ödenmesi veya aylık bağlanması hakkı bulunanlara, ayni ve nakdî yardımda bulunabilir.”
3. 4688 s. Kanunun 5. Maddesi uyarınca, Bakanlığımızca çıkarılması öngörülen, “Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu Kapsamına Giren Kurum ve Kuruluşların Girdikleri Hizmet Kollarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik”

• 20/02/2016 tarihli ve 29630 sayılı yönetmelikte yapılan değişiklikle; 7/9/2001 tarihli ve 24516 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu Kapsamına Giren Kurum ve Kuruluşların Girdikleri Hizmet Kollarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmeliğin ekinde yer alan “Yönetmeliğin 4. Maddesine Göre Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Girdikleri Hizmet Kollarını Gösteren Liste”nin “01” sıra numaralı “Büro, bankacılık ve sigortacılık hizmetleri” adlı hizmet koluna 70 kurum kodu ile aşağıdaki satır eklenmiştir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı İdari Teşkilatı,

• 4688 s. Kanunun 5. Maddesi uyarınca, ÇSG Bakanlığınca çıkarılması öngörülen, “Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu Kapsamına Giren Kurum ve Kuruluşların Girdikleri Hizmet Kollarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik ”23/12/2016 tarihli ve 29927 sayılı yönetmelikte 7/9/2001 tarihli ve 24516 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu Kapsamına Giren Kurum    ve   Kuruluşların    Girdikleri    Hizmet    Kollarının   Belirlenmesine  İlişkin

 

Yönetmeliğin ekinde yer alan listenin, 01 sıra numaralı “Büro, Bankacılık ve Sigortacılık Hizmetleri” hizmet kolunun “65” kurum kodundaki “Milli Savunma Bakanlığı Akaryakıt İkmal ve NATO POL Tesisleri İşletme Başkanlığı” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.

Aynı Yönetmeliğin ekinde yer alan listenin, 10 sıra numaralı “Enerji, Sanayi ve Madencilik Hizmetleri” koluna aşağıdaki satır eklenmiştir.

36 Milli Savunma Bakanlığı Akaryakıt İkmal ve NATO POL Tesisleri İşletme Başkanlığı

• 2003 yılında yürürlüğe giren ve artık güncel gelişmelere uyum sağlamakta yetersiz kalan 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun yerine, 13 Ağustos 2016 tarihinde, ulusal ve uluslararası mevzuata ve uygulamalara uyumlu, ülkemizin ihtiyaçlarına uygun, uluslararası işgücü politikasının belirlenmesini içeren, nitelikli yabancı yatırımcılar ve  nitelikli işgücü açısından ülkemizin çekim merkezi olmasına katkı sunan, ülkemizde istihdam edilen ve ticari faaliyette bulunan tüm yabancılar için uygulama birliği sağlayan 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu yürürlüğe girmiştir.
• 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu ile 3146 sayılı Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanununda değişiklik yapılarak Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü 13 Ağustos 2016 tarihinde kurulmuş ve Bakanlığımızın ana hizmet birimi olarak görev yapmaktadır.
• Serbest Bölgelerde Çalışacak Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik Taslağı, Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kapsamında Çalışacak Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik Taslağı, Turkuaz Kart Yönetmelik Taslağı, Yetkili Aracı Kurumlar Yönetmeliği ve Uluslararası İşgücü Kanununun Uygulama Yönetmeliği Taslakları hazırlanmıştır.
• “İstihdam, Eğitim ve Sosyal Politikalar’ Çok Yıllı Eylem Programına ait Finansman Anlaşması” (Finansman Anlaşması), 5 Ocak 2016 tarihinde imzalanmış 14 Nisan 2016 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
• 7460 Sayılı ÇASGEM Teşkilat Kanununa göre, ÇASGEM’in görevlerinden biri de “Çalışma hayatı, sosyal güvenlik, iş sağlığı ve güvenliği, işçi işveren ilişkileri, istihdam, verimlilik, toplam kalite yönetimi, iş piyasası etütleri, ergonomi, çevre, ilk yardım ve benzeri konularda yayın yapmak ve bu konuda yapılan yayınları derlemektir.” ÇASGEM bu faaliyetlerini “ÇASGEM Yayın Yönergesi ”ne uygun olarak yürütmektedir. Ancak son zamanlarda idari ve teknolojik gelişmeler neticesinde Yönergenin güncellenmesi ve şartlara uygun olarak değiştirilmesi ihtiyacı hasıl olmuştur. Yeni ÇASGEM Yayın Yönergesi, 06.04.2016 tarihinde Bakanlık Makamınca onaylanarak yürürlüğe girmiştir.
• 06.2012 tarihinde yayımlanan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda 20.08.2016 tarihli ve 6745 sayılı Kanun ile değişiklik yapılmış ve iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi çalıştırma yükümlülüğü kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan az tehlikeli işyerlerinde 01.07.2016’dan 01.07.2017’ye ötelenmiştir. Ayrıca mevzuat çalışmaları kapsamında 2016 yılı boyunca 8 yönetmelik değişikliği ile 1 tebliğde değişiklik yapılmıştır.

 

2016 YILINDA Yayımlanan Yönetmelikler

Sıra No	Yönetmelik adı	Resmi gazete yayımlanma tarih ve sayısı
1	İşyerlerinde İşin Durdurulmasına Dair Yönetmelik	(Değ. 11.02.2016-29621 s. R.G)
2	İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik	(Değ. 15.02.2016-29625 s. R.G)
3	İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik	(Değ. 07.03.2016-29646 s. R.G.)
4	Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği	(Değ. 24.03.2016-29663 s. R.G.)
5	İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği	(Değ. 30.06.2016-29758 s. R.G.)
6	İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı Görev, Yetki ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik	(Değ. 15.07.2016-29771  s. R.G.)
7	İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği	(Değ. 23.07.2016-29779 s. R.G)
8	Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik	(Değ. 02.08.2016- 29789 s. R.G.)

 

Tablo 31: Yayımlanan Tebliğler

Sıra No	Tebliğ Adı	Resmi gazete yayımlanma tarih ve sayısı
1	İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ	(Değ. 20.02.2016-29630 s. R.G)

 

 Devam Eden Mevzuat Çalışmaları

Sıra No	Kanun/ Yönetmelik/ Tebliğ	Mevcut Durum
1	6331 Sayılı İSG Kanununda Değişiklik Çalışması (1/796 esas numaralı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ile)	Alt Komisyonda görüşülmüştür.
2	İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Taslağı	Başbakanlığa gönderilmiştir.
3	Gemi Adamlarının İkamet Yerleri, Sağlık ve İaşelerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik Taslağı	Hazırlık çalışmaları devam etmektedir.
4	Tehlikeli ve Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşlerde Çalıştırılacakların Mesleki Eğitimlerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik Taslağı (YOIKK)	Hukuk Müşavirliğine gönderilmiştir.
5	Yeraltı Maden İşyerlerinde Kurulacak Sığınma Odaları Hakkında Tebliğ Taslağı	Makamın onayına sunulmuştur.